ԱՅՑԵԼՈՒԹԻՒՆ ԱՆԳԱՐԱ

Ե­րու­սա­ղէ­մի Հա­յոց Պատ­րիարք Տ. Նուր­հան Արք. Մա­նու­կեան կը շա­րու­նա­կէ իր շփում­նե­րը քա­ղա­քիս մէջ։ Ինչ­պէս հա­ղոր­դած էինք, ան իր հեր­թա­կան «ան­պաշ­տօն» եւ «մաս­նա­ւոր» այ­ցե­լու­թիւ­նը կու տայ քա­ղաքս։ Չենք գի­տեր ին­չո՛ւ Նո­րին Ա­մե­նա­պա­տուու­թեան ու­ղե­ւո­րու­թեան մա­սին պաշ­տօ­նա­պէս ո­չինչ կը հա­ղոր­դուի։

Մեր ստա­ցած տե­ղե­կու­թիւն­նե­րուն հա­մա­ձայն, Տ. Նուր­հան Արք. Մա­նու­կեան շա­բա­թա­վեր­ջին միօ­րեայ կար­ճա­տեւ այ­ցե­լու­թիւն մը տուաւ Ան­գա­րա։ Հա­մայն­քա­յին շրջա­նակ­նե­րու մօտ շրջա­նա­ռու­թեան մէջ կը գտնուին ան­պաշ­տօն լսում­նե­րը, ըստ ո­րոնց Ե­րու­սա­ղէ­մի Պատ­րիար­քը Ամ­մա­նի վրա­յով ե­կած է Իս­թան­պուլ, այս ան­գամ ա­ռան­ձին։ Ան չու­նի ըն­կե­րա­կից։ Իր ի­ջե­ւա­նած Էլ­մա­տա­ղի «Տի­վան» պան­դո­կին մէջ, ինչ­պէս հա­ղոր­դած էինք, Շա­բաթ ա­ռա­ւօ­տեան ժա­մե­րուն ան տե­սակ­ցե­ցաւ Տ. Զա­քէոս Ծ. Վրդ. Օ­հա­նեա­նի եւ Վա­ղար­շակ Սրկ. Սե­րով­բեա­նի հետ։ Այդ տե­սակ­ցու­թե­նէն վերջ է, որ Ա­մեն. Ս. Պատ­րիարք Հայ­րը ու­ղե­ւո­րուած է մայ­րա­քա­ղաք, ուր­կէ վե­րա­դար­ձած է նոյն օ­րուան ե­րե­կո­յեան ժա­մե­րուն։ Ան­գա­րա­յի իր շփում­նե­րուն կա­պակ­ցու­թեամբ չեն հա­ղոր­դուած ման­րա­մաս­նու­թիւն­ներ։

Իս­թան­պու­լի իր կե­ցու­թեան օ­րե­րուն, ըստ մեր լսում­նե­րուն, Ե­րու­սա­ղէ­մի Պատ­րիար­քը տե­սակ­ցու­թիւն­ներ կ՚ու­նե­նայ փաս­տա­բան­նե­րու հետ։ Եր­կար ժա­մա­նա­կէ ի վեր հան­րա­յին կար­ծի­քի օ­րա­կար­գին վրայ է, որ Ե­րու­սա­ղէ­մի Ս. Ա­թո­ռը հե­տա­մուտ է վե­րա­ձեռք­բե­րե­լու սե­փա­կա­նու­թեան ի­րա­ւուն­քը իր եր­բեմ­նի այն կա­լուած­նե­րուն, ո­րոնք ներ­կա­յիս կը գտնուին Թուր­քիոյ սահ­ման­նե­րէն ներս։ Այս ուղ­ղու­թեամբ Ե­րու­սա­ղէ­մի Պատ­րիար­քը կը հա­մա­գոր­ծակ­ցի փաս­տա­բա­նա­կան գրա­սե­նեա­կի մը հետ։ Ս. Յա­կո­բեանց վան­քէն եր­կար ժա­մա­նակ ա­ռաջ մե­զի պաշ­տօ­նա­պէս հա­ղոր­դուած էր, որ Ե­րու­սա­ղէ­մի Ս. Ա­թո­ռը Թուր­քիոյ մէջ հա­մա­ձայ­նած է փաս­տա­բա­նա­կան ըն­կե­րու­թեան մը հետ, որ կը հե­տապն­դէ իր շա­հե­րը, իսկ վան­քը այդ ծա­ռա­յու­թիւն­նե­րուն փո­խա­րէն վճա­րում մը պի­տի ը­նէ՝ միայն ե­թէ շօ­շա­փե­լի ար­դիւն­քի մը հաս­նիլ կա­րե­լի ըլ­լայ։ Ներ­կայ պայ­ման­նե­րով, ըստ ե­րե­ւոյ­թին, Տ. Նուր­հան Արք. Մա­նու­կեա­նի այս այ­ցե­լու­թեան նպա­տա­կը կը վե­րա­բե­րի կա­լուած­նե­րու խնդրին։ Մաս­նա­ւո­րա­պէս Ան­գա­րա կա­տա­րած իր կարճ այ­ցե­լու­թիւ­նը կ՚ամ­րապն­դէ այս տպա­ւո­րու­թիւ­նը։ Յա­մե­նայն­դէպս, ա­ռայժմ կա­րե­լի չէ ե­ղած ման­րա­մաս­նել, թէ մայ­րա­քա­ղա­քի մէջ ո­րո՞ւ հետ տե­սակ­ցած է ան։ Պատ­րիար­քին երկ­խօս­նե­րը ե­ղած են փաս­տա­բան­նե՞ր, թէ ոչ դի­ւա­նա­կալ­ներ կամ պաշ­տօ­նա­կան անձ­նա­ւո­րու­թիւն­ներ։ Այս հար­ցում­նե­րուն պա­տաս­խան­նե­րը ա­ռայժմ անս­տոյգ են։

Միւս կող­մէ, Տ. Նուր­հան Արք. Մա­նու­կեան այս ա­ռա­ւօտ այ­ցե­լեց Օր­թա­գիւ­ղի Ս. Աս­տուա­ծա­ծին ե­կե­ղե­ցին, ուր հիւ­րըն­կա­լուե­ցաւ Տ. Մա­ղա­քիա Ա­բե­ղայ Պես­քի­սի­զեա­նի եւ ա­տե­նա­պետ Իս­կէն­տէր Շա­հին­կէօ­զի կող­մէ գլխա­ւո­րուած թա­ղա­յին խոր­հուր­դի ան­դամ­նե­րուն կող­մէ։ Կը հա­ղոր­դուի, որ Օր­թա­գիւ­ղի թա­ղա­յին խոր­հուր­դը կը պատ­րաս­տուի նուի­րա­տուու­թիւն մը ը­նել Ե­րու­սա­ղէ­մի Հա­յոց Պատ­րիար­քու­թեան եւ Տ. Նուր­հան Արք. Մա­նու­կեան այդ նիւ­թը քննար­կե­լու հա­մար ի­րա­կա­նա­ցու­ցած է այս այ­ցե­լու­թիւ­նը։

Նոյն­պէս մեր լսում­նե­րով, Տ. Նուր­հան Արք. Մա­նու­կեա­նի Ե­րու­սա­ղէմ վե­րա­դար­ձը նա­խա­տե­սուած է այս Չո­րեք­շաբ­թի։ Նկա­տի ու­նե­նա­լով, որ Պատ­րիար­քա­կան Ընդ­հա­նուր Փո­խա­նորդ Տ. Ա­րամ Արք. Ա­թէ­շեան Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նէն պի­տի վե­րա­դառ­նայ վա­ղը, հա­ւա­նա­կան է՝ թէ Նո­րին Ա­մե­նա­պա­տուու­թիւ­նը վե­րա­դառ­նա­լէ ա­ռաջ տե­սակ­ցի ա­նոր հետ։