ՀԱՄԱԿԵՑՈՒԹԵԱՆ ՊԱՏԳԱՄ

Ա­մե­նայն Հա­յոց Տ. Տ. Գա­րե­գին Բ. Կա­թո­ղի­կո­սը ե­րէկ Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նի մէջ հիւ­րըն­կա­լեց Հուն­գա­րիոյ «Փի­թէր Փազ­ման» կա­թո­լիկ հա­մալ­սա­րա­նի պա­տուի­րա­կու­թիւ­նը։ Մայ­րա­վան­քի «Վա­չէ եւ Թա­մար Մա­նու­կեան» մա­տե­նա­դա­րա­նէն ներս Նո­րին Սրբու­թիւ­նը տե­սակ­ցե­ցաւ հա­մալ­սա­րա­նի վե­րա­տե­սուչ Փրոֆ. Սու­րո­մի Սա­պոլ­չիի, դա­սա­խօս­նե­րուն եւ ու­սա­նող­նե­րուն հետ։ Հիւ­րե­րուն ու­ղեկ­ցե­ցաւ Ե­րե­ւա­նի «Խա­չա­տուր Ա­բո­վեան» պե­տա­կան ման­կա­վար­ժա­կան հա­մալ­սա­րա­նի վե­րա­տե­սուչ Փրոֆ. Ռու­բէն Միր­զա­խա­նեան։

Հան­դիպ­ման սկիզ­բին ար­տա­սա­նուե­ցաւ Տէ­րու­նա­կան ա­ղօթ­քը, ա­պա Ռու­բէն Միր­զա­խա­նեան ու­րա­խու­թիւն յայ­տեց հիւ­րե­րու Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միա­ծին կա­տա­րած այ­ցե­լու­թեան կա­պակ­ցու­թեամբ։ Ան կանգ ա­ռաւ եր­կու կրթա­կան հաս­տա­տու­թիւն­նե­րուն մի­ջեւ ձե­ւա­ւո­րուած գոր­ծակ­ցու­թեան վրայ։ Միր­զա­խա­նեան տե­ղե­կա­ցուց, թէ կող­մե­րուն մի­ջեւ կնքուած է հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան պայ­մա­նա­գիր մը, ո­րու հի­ման վրայ Հուն­գա­րիոյ մէջ 18-րդ դա­րուն հիմ­նադ­րուած այս կա­րե­ւո­րա­գոյ­ն կր­թա­կան հաս­տա­տու­թե­նէն ներս պի­տի ստեղ­ծուի հա­յա­գի­տա­կան ամ­պիոն մը, իսկ յա­ռա­ջի­կայ տա­րի­նե­րուն պի­տի ի­րա­կա­նա­ցուին նաեւ դա­սա­խօս­նե­րու եւ ու­սա­նող­նե­րու փո­խա­նակ­ման ծրագ­րեր։

Այ­նու­հե­տեւ Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տը հիւ­րե­րուն փո­խան­ցեց իր օրհ­նու­թիւն­ներն ու պատ­գա­մը։ Ան ընդգ­ծեց, թէ հա­ճե­լի է հա­մայն հա­յու­թեան հո­գե­ւոր կեդ­րո­նին մէջ հիւ­րըն­կա­լել այս հա­մալ­սա­րա­նին պա­տուի­րա­կու­թիւ­նը։ Անդ­րա­դառ­նա­լով պատ­մա­կան յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն՝ Նո­րին Սրբու­թիւ­նը յի­շե­ցուց, որ այս գոր­ծակ­ցա­կան շփում­նե­րը կու գան նո­րո­գել այն ջերմ կա­պե­րը, ո­րոնք տա­կա­ւին 10-րդ դա­րէն սկսեալ ձե­ւա­ւո­րուած են եր­կու բա­րե­կամ ժո­ղո­վուրդ­նե­րուն մի­ջեւ։ Նո­րին Սրբու­թիւ­նը խօ­սե­ցաւ Հուն­գա­րիոյ հայ­կա­կան հա­մայն­քին եւ հայ ժո­ղո­վուր­դին կող­մէ այն­տեղ կեր­տուած կրթա­կան եւ մշա­կու­թա­յին հաս­տա­տու­թիւն­նե­րուն մա­սին։ Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տը Կա­թո­լիկ հա­մալ­սա­րա­նի պա­տուի­րա­կու­թեան ներ­կա­յա­ցուց Հայ Ե­կե­ղեց­ւոյ ա­ռա­քե­լու­թիւ­նը հայ ժո­ղո­վուր­դի կեան­քէն ներս, պատ­մու­թեան ըն­թաց­քին դի­մագ­րա­ւած փոր­ձու­թիւն­նե­րը եւ ար­դի մար­տահ­րա­ւէր­նե­րը։

Հա­յոց հո­վուա­պե­տը գո­հու­նա­կու­թեամբ անդ­րա­դար­ձաւ նաեւ Հա­յաս­տա­նեայց Ա­ռա­քե­լա­կան եւ Հռո­մէա­կան Կա­թո­լիկ ե­կե­ղե­ցի­նե­րու եղ­բայ­րա­կան յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն։ Նոյն ծի­րին մէջ ան խօ­սե­ցաւ Ֆրան­սիս­քոս Ա. Սրբա­զան Պա­պի Հա­յաս­տան կա­տա­րե­լիք յա­ռա­ջի­կայ այ­ցե­լու­թեան շուրջ։

Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քին Փրոֆ. Սու­րո­մի Սա­պոլ­չի եւս խօսք ա­ռաւ ու մեծ յար­գան­քով ար­տա­յայ­տուե­ցաւ Հայ Ե­կե­ղեց­ւոյ եւ հայ ժո­ղո­վուր­դի ան­ցած ճա­նա­պար­հին մա­սին։ Ըստ ի­րեն, թէ՛ իր ան­ձին եւ թէ հա­մալ­սա­րա­նի ու­սա­նող­նե­րուն հա­մար չա­փա­զանց կա­րե­ւոր է գտնուիլ հայ ժո­ղո­վուր­դի հո­գե­ւոր կեդ­րո­նին մէջ եւ հա­ղոր­դակ­ցիլ Ա­մե­նայն Հա­յոց Կա­թո­ղի­կո­սին հետ, ինչ­պէս նաեւ մօ­տէն ծա­նօ­թա­նալ հայ ժո­ղո­վուր­դի նուի­րա­կան ար­ժէք­նե­րուն եւ սրբու­թիւն­նե­րուն։ Հիւր վե­րա­տե­սուչն ալ ու­րա­խու­թիւն յայտ­նեց եր­կու կրթօ­ճախ­նե­րուն մի­ջեւ ձե­ւա­ւո­րուած սերտ կա­պե­րուն ա­ռըն­չու­թեամբ։

Տե­սակ­ցու­թեան ա­ւար­տին Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տը Հա­յաս­տա­նի մէջ հա­ճե­լի կե­ցու­թիւն մաղ­թեց հիւ­րե­րուն։ Ցա­ւով ար­ձա­նագ­րե­լով ու դա­տա­պար­տե­լով Պրիւք­սէ­լի մէջ տե­ղի ու­նե­ցած վեր­ջին սար­սա­փե­լի ա­հա­բեկ­չու­թիւ­նը՝ Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տը ներ­կա­նե­րը հրա­ւի­րեց հա­մա­տեղ ա­ղօթ­քի՝ յի­շե­լու զա­նա­զան եր­կիր­նե­րու մէջ պա­տե­րազ­մա­կան եւ ա­հա­բեկ­չա­կան գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րու հե­տե­ւան­քով զո­հուած­նե­րը։

Հան­դիպ­ման ներ­կայ էր նաեւ Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նի Ար­տա­քին յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու եւ ա­րա­րո­ղա­կար­գի բաժ­նի տնօ­րէն Տ. Նա­թան Արք. Յով­հան­նի­սեան։

Բաց աս­տի, Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տը ե­րէկ Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նի մէջ հիւ­րըն­կա­լեց նաեւ Քուէյ­թի Ար­դա­րա­դա­տու­թեան, վա­քըֆ­նե­րու եւ կրօ­նա­կան հար­ցե­րով նա­խա­րար Եա­քուպ Ապ­տիւլ­մուհ­սին էլ Սա­նիէն, որ այս օ­րե­րուն կ՚այ­ցե­լէ Հա­յաս­տան։ Հիւր նա­խա­րա­րին ու­ղեկ­ցե­ցան Հա­յաս­տա­նի Ար­դա­րա­դա­տու­թեան նա­խա­րար Ար­փի­նէ Յով­հան­նի­սեան եւ Քուէյ­թի մօտ Հա­յաս­տա­նի դես­պան Ֆա­տէյ Չար­չօղ­լեան։ Նո­րին Սրբու­թեան կող­քին էր Տ. Նա­թան Արք. Յով­հան­նի­սեան։ Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քին Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տը մտա­հո­գու­թիւն յայտ­նեց, որ վեր­ջին շրջա­նին ո­րոշ կրօ­նա­կան ծայ­րա­յե­ղա­կան ու­ժեր կը փոր­ձեն թշնա­մանք սեր­մա­նել քրիս­տո­նեա­նե­րու եւ մահ­մե­տա­կան­նե­րու մի­ջեւ։ Հիւր նա­խա­րա­րը եւս դա­տա­պար­տեց ծայ­րա­յե­ղա­կան­նե­րու բռնու­թիւն­նե­րը եւ ընդգ­ծեց, թէ Քուէյ­թի իշ­խա­նու­թիւն­նե­րը ջան­քեր կը գոր­ծադ­րեն տա­րած­քաշր­ջա­նէ ներս կա­յու­նու­թեան եւ խա­ղա­ղու­թեան պահ­պան­ման հա­մար։ Ան ընդգ­ծեց, թէ Քուէյ­թի իշ­խա­նու­թիւն­նե­րը խո­րին յար­գանք կը տա­ծեն թէ՛ մահ­մե­տա­կան­նե­րու եւ թէ քրիս­տո­նեա­նե­րու հո­գե­ւոր ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րուն հան­դէպ։