ԶԱՀՐԱՏ 91 ՏԱՐԵԿԱՆ

Կա­լա­թա­սա­րա­յի «Ճե­զա­յիր» հա­մա­լի­րին մէջ շա­բա­թա­վեր­ջին նշուե­ցաւ ան­մո­ռա­նա­լի բա­նաս­տեղծ Զահ­րա­տի ծննդեան 91-րդ տա­րե­դար­ձը։ Զահ­րատ թէեւ իս­կա­պէս ան­մահ ա­նուն մըն է, սա­կայն ի­րեն ի յի­շա­տակ պար­բե­րա­բար կազ­մա­կեր­պուած գրա­կան ձեռ­նարկ­նե­րը հնա­րա­ւո­րու­թիւն կ՚ըն­ձե­ռեն, որ­պէս­զի գրա­սէր­նե­րը նոր ե­րե­սա­կով մը յայտ­նա­բե­րեն իր ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւն­նե­րը, ո­րոնց ի­մաստն ու ար­ժէ­քը կը վե­րա­նո­րո­գուի յա­րա­փո­փոխ ժա­մա­նակ­նե­րուն մէջ։ Այս վեր­ջին ձեռ­նար­կը միեւ­նոյն ժա­մա­նակ շնոր­հան­դէսն էր «Ա­րաս» հրա­տա­րակ­չա­տան կող­մէ լոյս ըն­ծա­յուած Զահ­րա­տի գոր­ծե­րու թրքե­րէն թարգ­մա­նու­թեան ժո­ղո­վա­ծուին։ «Ferah Tut Yüreğini» խո­րագ­րեալ այս գիր­քը կ՚ընդգր­կէ մե­ծա­նուն բա­նաս­տեղ­ծին Յով­հան­նէս Շաշ­քա­լի կող­մէ թարգ­մա­նուած գոր­ծե­րը։ Գի­նե­ձօ­նին ներ­կայ էր նաեւ Զահ­րա­տի կո­ղա­կի­ցը՝ Ա­նա­յիս Եալ­տըզ­ճեան, որ հե­տե­ւո­ղա­կան ջան­քե­րով ա­մէն զո­հո­ղու­թիւն յանձն կ՚առ­նէ, որ­պէս­զի իր ա­մուս­նոյն թո­ղած ժա­ռան­գը ա­ռա­ւե­լա­գոյնս ար­ժե­ւո­րուի ու մատ­չե­լի դառ­նայ բո­լո­րին։

Գրա­կան ձեռ­նար­կի ըն­թաց­քին նախ պար­քո­վի­զիո­նի ցու­ցադ­րու­թիւն մը կա­տա­րուե­ցաւ Զահ­րա­տի կեան­քին ու գոր­ծու­նէու­թեան կա­պակ­ցու­թեամբ, մինչ Նա­րօտ Էր­քոլ-Սէլ­վիեան կը ներ­կա­յաց­նէր ա­նոր գոր­ծե­րէն նմոյշ­ներ։

Ա­ւե­լի վերջ Զահ­րա­տի մա­սին ա­սու­լիս մը տե­ղի ու­նե­ցաւ, «Ա­րաս» հրա­տա­րակ­չու­թեան խմբա­գիր Ռո­պէր Քոփ­թա­շի ղե­կա­վա­րու­թեամբ։ Ա­տե­նա­խօս­ներն էին գրող Գա­րին Գա­րա­քաշ­լը, բա­նա­սէր ու ԺԱ­ՄԱ­ՆԱԿ-ի խմբա­գիր Սե­ւան Տէ­յիր­մէն­ճեան, հրա­տա­րա­կիչ Նա­զար Պիւ­յիւմ եւ Զահ­րա­տի գոր­ծե­րը թրքե­րէ­նի թարգ­մա­նած Յով­հան­նէս Շաշ­քալ։ Զրոյ­ցի սկիզ­բին Ռո­պէր Քոփ­թաշ ող­ջու­նեց ներ­կա­նե­րը ու տե­ղե­կա­ցուց, թէ «Ա­րաս» հրա­տա­րակ­չա­տու­նը յա­ռա­ջի­կայ շրջա­նին պի­տի շա­րու­նա­կէ նո­րա­նոր ծրագ­րե­րով ար­ժե­ւո­րել Զահ­րա­տի թո­ղած ժա­ռան­գը։ Գա­րին Գա­րա­քաշ­լը խօ­սե­ցաւ Զահ­րա­տի ո­ճին եւ իր միտ­քե­րը բա­նա­ձե­ւե­լու ինք­նու­րոյն ձե­ւին, նաեւ կա­րո­ղու­թիւն­նե­րուն շուրջ։ Նա­զար Պիւ­յիւմ վեր­յի­շեց Զահ­րա­տի վե­րա­բե­րեալ անձ­նա­կան յու­շե­րը։ Ան պատ­մեց, թէ Սուրբ Խաչ դպրե­վան­քը ա­ւար­տե­լէ վերջ ինչ­պէս պա­րա­գա­նե­րու բե­րու­մով հա­սած էր հա­յե­րէ­նը մոռ­նա­լու եզ­րին եւ Զահ­րա­տի հետ իր ու­նե­ցած յա­րա­բե­րու­թիւ­նը այդ հանգ­րուա­նին որ­քան ան­փո­խա­րի­նե­լի գոր­ծօն մը հան­դի­սա­ցած էր այդ ըն­թաց­քը կա­սեց­նե­լու հա­մար։ Սե­ւան Տէ­յիր­մէն­ճեան, իր հեր­թին, վեր­յի­շեց հա­մալ­սա­րա­նա­կան ու­սա­նո­ղու­թեան տա­րի­նե­րուն Ե­րե­ւա­նի մէջ Զահ­րա­տի հետ ու­նե­ցած շփում­նե­րը եւ ա­նոնց իր վրայ գոր­ծած խոր տպա­ւո­րու­թիւ­նը։ Ան միեւ­նոյն ժա­մա­նակ ընդգ­ծեց թարգ­մա­նա­կան գոր­ծին կա­րե­ւո­րու­թիւ­նը, մա­նա­ւանդ Զահ­րա­տի նման յա­ռա­ջա­տար հե­ղի­նակ­նե­րու պա­րա­գա­յին, ո­րոնց ար­տադ­րան­քը ու­նի հա­մա­մարդ­կա­յին նշա­նա­կու­թիւն։ Յով­հան­նէս Շաշ­քալն ալ կանգ ա­ռաւ բա­նաս­տեղ­ծու­թիւն թարգ­մա­նե­լու նրբու­թիւն­նե­րուն վրայ։ Այս ամ­բող­ջին մէջ ան բա­ցատ­րեց նաեւ, թէ Զահ­րա­տի գոր­ծե­րու թարգ­մա­նու­թիւ­նը իս­կա­պէս ու­նէր ա­ռանձ­նա­յատ­կու­թիւն­ներ եւ ինք փոր­ձած էր աշ­խա­տան­քը ի­րա­կա­նաց­նել այդ բո­լո­րը հա­շուի առ­նե­լով։

Ձեռ­նար­կի յայ­տագ­րի այս հանգ­րուա­նին ալ ներ­կա­յա­ցուե­ցան Զահ­րա­տի գոր­ծե­րէն նմոյշ­ներ։ Այս­պէս, աս­մուն­քեց յայտ­նի դե­րա­սան Գէորգ Մա­լի­քեան, որ իս­կա­պէս յա­ջո­ղե­ցաւ Զահ­րա­տի խօս­քը ազ­դու ձե­ւով մա­տու­ցել գրա­սէր­նե­րուն։

Եզ­րա­փա­կիչ փու­լին ե­լոյթ մը ու­նե­ցաւ Ա­նա­յիս Եալ­տըզ­ճեան, որ իր սրտի խօս­քի ըն­թաց­քին ե­րախ­տա­գի­տա­կան զգա­ցում­ներ ար­տա­յայ­տեց բո­լոր ա­նոնց նկատ­մամբ, ո­րոնք նպաս­տած էին գիր­քի հրա­տա­րա­կու­թեան եւ ձեռ­նար­կի կազ­մա­կերպ­ման։

Յայ­տագ­րի գոր­ծադ­րու­թեան ա­ւար­տին ներ­կա­նե­րը շնոր­հա­ւո­րե­ցին «Ա­րաս»ի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը, նաեւ ջեր­մօ­րէն շրջա­պա­տե­ցին Ա­նա­յիս Եալ­տըզ­ճեա­նը, ո­րու հետ ու­նե­ցան ան­մի­ջա­կան զրոյց, մինչ մթնո­լոր­տին կը գե­րիշ­խէր ան­խու­սա­փե­լի զգա­ցա­կա­նու­թիւն մը, ո­րով­հե­տեւ ձեռ­նար­կը կը զու­գա­դի­պէր Զահ­րա­տի 91-րդ տա­րե­դար­ձին։