Տ. ՍԱՀԱԿ ԵՊՍԿ. ՄԱՇԱԼԵԱՆԻ ՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆԸ՝ ՊԱՏՐԻԱՐՔԱԿԱՆ ՏԵՂԱՊԱՀԻ ԸՆՏՐՈՒԹԵԱՆ ՀԱՐՑԻՆ ՇՈՒՐՋ

Կրօնական ժողովի ատենապետ Տ. Սահակ Եպսկ. Մաշալեան ընկերային ցանցերու վրայ հանդէս եկաւ յայտարարութիւնով մը, որու խորագիրն է՝ Değabah Seçim Tarihi Üzerine Bir Açıklama։ Ստորեւ կը ներկայացնենք նորին սրբազնութեան յայտարարութեան թրքերէն բնագիրը։

26 Haziran 2019 tarihli T.C. İçişleri Bakanlığı’nın İstanbul Valiliği kanalıyla Patrikhanemize ilettiği Değabah seçim tarihinin 4 Temmuz olarak değişimine ilişkin karar kamuoyunda doğal olarak büyük merak uyandırmıştır. Bunun sadece bir haftalık bir ertelemeden daha derin anlamlar ve sebepler içermesi gerektiği konusunda hemen herkes hemfikirdir. Gelen resmi yazıda tarih değişiminin nedenleri belirtilmiyor maalesef. Devlet makamlarıyla doğrudan ve dolaylı temaslarımızdan da doyurucu cevaplar aldığımız söylenemez. Önümüzde, T.C. İçişleri Bakanlığı’nın en üst mercilerince alınmış bir karar var ve bu gizemli müdahalenin apaçık nedenlerini maalesef belki de hiç öğrenemeyeceğiz. Dolayısıyla bu konuda ancak yoruma dayalı bir açıklama yapılabilir. 

Öncelikle mektubun Patrikhane’ye varış tarihini saptayalım. Aslında Vilayetin bu mektubu iki kez, 25 Haziran Salı ve 26 Haziran Çarşamba günleri gelmiş. İlk gelişi 25 Haziran Salı akşamüstü 16.00 sularında olmuş. Ruhani Meclis Başkanı olarak şahsım, Aram Srpazan tarafından böyle önemli bir konuda haberdar edilmedim.

Ben de herkes gibi sosyal medyada yükselen tepkilerden sonra öğrendim. Aram Srpazan’a nedenini sorduğumda, gelen resmi yazıyı kabul etmediğini, vilayete geri gönderdiğini, Ankara ile temasa geçip durumu açıkladığını ve Değabah seçiminin kararlaştırıldığı gibi ertelenmeden 27 Haziran Perşembe günü yapılacağını, görüştüğü makamlar ile sözlü mutabakat sağladığını ifade etti. Mektubu kabul etseydi, elbette bana da haber vereceğini belirtti. Mektubun tekrar gelebilme ihtimalini sorduğumda ise, böyle bir ihtimal olmadığını ifade etti. Din adamlarına da seçimin 27 Haziran Perşembe günü yapılacağını şahsen duyurdu. Ancak ikinci kez tekrar çarşamba günü kararı içeren yazı vilayet yetkililerince Aram Srpazan’a iletildi.

Bu ertelemenin olası nedenleri irdelendiğinde rahatlıkla tespit edileceği üzere; Değabah seçiminin bir hafta önce ya da sonra yapılmasının pratik bir anlamı olamaz. O halde sembolik bir anlam ve mesaj içeriyor olmalıdır. Konuşmamız esnasında, Aram Srpazan kendisi için normal, Kilise teamüllerimize göre skandal, benim için bütünüyle yeni ve haberim olmayan ve kendisi tarafından resmi makamlara iletilmiş bir mektuptan söz etti.

Ruhani Kurul 18 Haziran 2019’daki son oturumunda Değabahlık seçim tarihini belirlemişti. Kurulda bu kararın Devlet Makamları’na iletilmesine dair bir karar çıkmamıştı. İçişleri Bakanı’mız Sn. Süleyman Soylu ziyaretinde bu konu hakkında gerekli uyarıyı yapmış ve kendisi seçimin gerçekleştirilebileceği tarih olarak 24 Haziran’dan sonrasını işaret etmişti. Dolayısıyla resmi makamlarla “değabah seçiminden sonra” irtibata geçme ve bilgilendirme kural ve geleneğini Aram Srpazan bu yersiz ve zamansız mektupla çiğ-nemiş oldu. Bu mektupla Aram Srpazan bir kez daha yetkisini suistimal etmiştir. Çünkü:

1. Ruhani Kuruldan habersiz böyle bir mektubu göndermeye hakkı yoktur. Gönderdikten sonra bile Kurulu ve başkanını bilgilendirme nezaketini göstermemiştir. Halen hiçbirimiz mektubun üslubu ve içeriği hakkında bir bilgiye sahip değiliz;

2. Bu dönemde resmi makamlarla bütün yazışmaların Patriklik tarafından iki imzayla yapılması kuralını yok saymıştır. Ruhani Kurul başkanı olarak şahsımın da devlete gönderilecek her resmi evrakta eş imzasının bulunması şartı vardır. Sadece kendisinin imzasıyla giden bu mektup ilgili makamlarca açık bir usulsüzlük ve cüret olarak addedilmiş ve cezalandırılmış olabilir. Bu savı haklı çıkaracak çok önemli bir kanıt da mevcuttur. Şöyle ki;

3. Patrik Genel Vekili olarak bu usulsüz mektuba gelen cevap ne Vekile ne de isme gelmiştir. İçişleri Bakanlığı’nın kararı doğrudan “Patrikhane’ye” tebliğ edilmiştir.

4. Devletin hassasiyetle yürütmek istediği Patriklik seçim sürecinde sürekli bir din adamının fevri hareketleri ve usulsüzlükleriyle muhatap olmak, yetkilileri otoriteyi hatırlatan sembolik adımlar atmaya itmiş olabilir. 

Elbette yukarda belirttiğim gibi, bu kişisel bir yorumdur. Ben de pek çokları gibi Aram Srpazan’ın yorumunu ve cevabını merak ediyorum.

Aram Srpazan’ın Değabah seçilme olasılığı, kimseye hesap vermez bu keyfi tavırları dolayısıyla seçim sürecini yine bir kabusa çevirebilir. Bu da Değabah seçecek ruhani kardeşlerimin omzuna çok daha ağır tarihi bir sorumluluk yüklemektedir.

Bir haftalık gecikme, on yıllık beklemenin yanında bir şey ifade etmez. Yeter ki derslerimizi çıkaralım, sükunet ve sabırla yolumuza devam edelim.