ՄԻԱՍՆԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ ԿԱՄՔ

Վար­չա­պետ Պի­նա­լի Եըլ­տը­րըմ, ՃՀՓ­-ի կու­սակ­ցա­պետ Քե­մալ Քը­լըչ­տա­րօղ­լու եւ ՄՀՓ­-ի կու­սակ­ցա­պետ Տեւ­լէթ Պահ­չե­լի ե­րէկ հան­դի­պում մը ու­նե­ցան մայ­րա­քա­ղաք Ան­գա­րա­յի մէջ։ Վար­չա­պե­տա­րա­նի պաշ­տօ­նա­կան նստա­վայ­րին մէջ տե­ղի ու­նե­ցաւ այս տե­սակ­ցու­թիւ­նը, որ տե­ւեց շուրջ ե­րեք ժամ։ Կը հա­ղոր­դուի, որ քննար­կում­նե­րու հիմ­նա­կան նիւթն էր ա­հա­բեկ­չու­թեան դէմ պայ­քա­րը։ Ար­դա­րեւ, ներ­քին քա­ղա­քա­կան ար­տա­սո­վոր ի­րա­դար­ձու­թիւն­նե­րու եւ երկ­րէն ներս հռչա­կուած ար­տա­կարգ դրու­թեան մթնո­լոր­տին մէջ՝ ա­հա­բեկ­չա­կան բռնա­րարք­նե­րը ա­նընդ­հատ կը շա­րու­նա­կուին Թուր­քիոյ մէջ եւ հան­րա­յին կար­ծի­քին մօտ կը յա­ռա­ջաց­նեն լուրջ ցա­սում։ Իշ­խա­նու­թիւն­նե­րուն եւ ընդ­դի­մու­թեան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը այս մթնո­լոր­տին մէջ յա­ռաջ կը տա­նին ան­մի­ջա­կան երկ­խօ­սու­թիւն։ Ա­նոնք միաս­նա­կա­նու­թեան կամք կը դրսե­ւո­րեն, որ­պէս­զի ան­պայ­ման պահ­պա­նուի երկ­րէն ներս ստեղ­ծուած ընդ­հա­նուր հա­մա­ձայ­նու­թեան մթնո­լոր­տը։ Ամ­բողջ հան­րա­յին կար­ծիքն ալ կը գի­տակ­ցի, որ սա անհ­րա­ժեշտ նա­խադ­րեալ մըն է՝ երկ­րի առ­կայ մար­տահ­րա­ւէր­նե­րու դէմ պայ­քար մղե­լու հա­մար։ Վար­չա­պետ Եըլ­տը­րըմ ե­րէկ ընդ­դի­մա­դիր կու­սակ­ցա­պետ­նե­րուն հետ զրու­ցե­լու ժա­մա­նակ նշեց, թէ կը գի­տակ­ցին իշ­խա­նու­թիւն­նե­րուն վի­ճա­կած պա­տաս­խա­նա­տուու­թեան՝ երկ­րէն ներս ընդ­հա­նուր հա­մա­ձայ­նու­թեան մթնո­լոր­տի պահ­պան­ման տե­սան­կիւ­նէն եւ այս ուղ­ղու­թեամբ պի­տի ցու­ցա­բե­րեն ա­ռա­ւե­լա­գոյն նա­խան­ձախնդ­րու­թիւն։

Ըստ տե­ղա­կան մա­մու­լի հա­ղոր­դում­նե­րուն, ընդ­դի­մա­դիր կու­սակ­ցա­պետ­նե­րը վար­չա­պե­տի հետ տե­սակ­ցու­թեան ըն­թաց­քին յայտ­նե­ցին, թէ կը պաշտ­պա­նեն Սու­րիոյ, Ի­րա­նի եւ Ռու­սաս­տա­նի հետ յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու բնա­կա­նո­նա­ցու­մը։ Վար­չա­պե­տը ե­րէկ օ­րուան տե­ւո­ղու­թեան յայ­տա­րա­րեց, որ Թուր­քիա կողմ­նա­կից է յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րը զար­գաց­նել Ե­գիպ­տո­սի հետ։ Ե­թէ նոյ­նիսկ քա­ղա­քա­կան գետ­նի վրայ բնա­կա­նո­նա­ցու­մը կա­րօ­տի եր­կար ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նի, ա­պա առ­նուազն տնտե­սա­կան գետ­նի վրայ կա­րե­լի է փու­թով թափ տալ յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն՝ զբօ­սաշր­ջու­թեան, երկ­րա­գոր­ծու­թեան ու մշա­կոյ­թի նման բնա­գա­ւառ­նե­րէ ներս։ Պի­նա­լի Եըլ­տը­րը­մի խօս­քե­րով, Սու­րիոյ խնդրին վե­րա­բե­րեալ Թուր­քիոյ ըն­կա­լում­նե­րը յստակ են։ Ան­գա­րա կողմ­նա­կից է այդ երկ­րի տա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նու­թեան պահ­պան­ման։ Եր­բեք Թուր­քիոյ տե­սա­կէ­տէ ըն­դու­նե­լի չեն երկ­րի հա­րա­ւի քրդա­կան խմո­րում­նե­րը։ Հե­տե­ւա­բար, Սու­րիոյ տա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նու­թիւ­նը պէտք է պահ­պա­նուի եւ հա­մա­պար­փակ մօ­տե­ցու­մով ղե­կա­վա­րու­թիւն մը պէտք է ձե­ւա­ւո­րուի՝ թշնա­մու­թիւն­նե­րու յաղ­թա­հար­ման հա­մար։ Ըստ վար­չա­պե­տին, Թուր­քիոյ եւ Ի­րա­նի գլխա­ւո­րու­թեամբ, Միա­ցեալ Նա­հանգ­նե­րու, Ռու­սաս­տա­նի եւ Ծո­ցի այլ եր­կիր­նե­րու մաս­նակ­ցու­թեամբ, ինչ­պէս նաեւ Սէու­տա­կան Ա­րա­բիոյ ներգ­րաւ­մամբ պէտք է նոր էջ մը բա­ցուի Սու­րիոյ մէջ։ Այ­լեւս ա­ռանց ա­ւե­լի եր­կար ժա­մա­նակ կորսնց­նե­լու պէտք է առ­նել այս քայ­լը, որ ու­նի կեն­սա­կան նշա­նա­կու­թիւն։

Նա­խա­րա­րաց խոր­հուր­դի ե­րէ­կուան ժո­ղո­վէն վերջ Պի­նա­լի Եըլ­տը­րըմ զան­գուա­ծա­յին լրա­տուու­թեան մի­ջոց­նե­րու ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րուն բա­ցատ­րու­թիւն­ներ տուաւ ընդ­դի­մա­դիր կու­սակ­ցա­պետ­նե­րու հետ ու­նե­ցած տե­սակ­ցու­թեան շուրջ։ Վար­չա­պե­տը նշեց, թէ իշ­խա­նու­թեան եւ ընդ­դի­մու­թեան խտրա­կա­նու­թիւն պի­տի չըլ­լայ։ «Եղ­բայ­րու­թեան մթնո­լոր­տի մէջ՝ որ­պէս իշ­խա­նու­թիւն պի­տի վա­րուինք պա­տաս­խա­նա­տուու­թեամբ։ Հե­տա­մուտ պի­տի ըլ­լանք, որ­պէս­զի բո­լոր խնդիր­նե­րը լու­ծենք խօ­սե­լով, քննար­կե­լով։ Մեր ազ­գը կ՚ու­զէ ոչ թէ տա­րան­ջա­տում, այլ միա­ցում», ը­սաւ Պի­նա­լի Եըլ­տը­րըմ։

Պի­նա­լի Եըլ­տը­րը­մի բա­ցատ­րու­թիւն­նե­րով, զա­նա­զան ա­հա­բեկ­չա­կան կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րու կող­մէ գոր­ծուած յար­ձա­կում­նե­րուն ա­ռըն­թեր նոր Սահ­մա­նադ­րու­թեան մշակ­ման վե­րա­բե­րեալ նիւ­թեր ալ օ­րա­կար­գի վրայ ե­կան ե­րէ­կուան խորհր­դակ­ցու­թեան ըն­թաց­քին։ Ա­նոնք շօ­շա­փե­ցին նաեւ խորհր­դա­րա­նի կու­սակ­ցու­թիւն­նե­րէն ՀՏՓ­-ի կա­ցու­թիւ­նը։ Ար­դա­րեւ, այդ կու­սակ­ցու­թիւ­նը լռու­թիւն կը պա­հէ ան­ջա­տո­ղա­կան ա­հա­բեկ­չա­կան ՓՔՔ կազ­մա­կեր­պու­թեան յար­ձա­կում­նե­րուն պա­րա­գա­յին։ Եըլ­տը­րը­մի, Քը­լըչ­տա­րօղ­լուի եւ Պահ­չե­լիի ակն­կա­լու­թիւ­նը այն է, որ այդ կու­սակ­ցու­թիւ­նը յստակ դիր­քո­րո­շում մը որ­դեգ­րէ ՓՔՔ­-ի դէմ, որ­պէս­զի ՀՏՓ­-ի ա­նու­նը չնոյ­նա­նայ ա­հա­բեկ­չա­կան կազ­մա­կեր­պու­թեան հետ։