ԼՈՒՐՋ ԱԶԴԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆ

Ան­գա­րա­յի ղե­կա­վա­րու­թիւ­նը կը շա­րու­նա­կէ կրակ ժայթ­քել այն բո­լոր եր­կիր­նե­րուն դէմ, ո­րոնք Ապ­րի­լի 24-ի շրջա­նին բաժ­նե­ցին հա­յոց մօ­տե­ցում­նե­րը։ Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Րէ­ճէպ Թայ­յիպ Էր­տո­ղան շա­բա­թա­վեր­ջին լուրջ ազ­դա­րա­րու­թիւն­ներ ուղ­ղեց այն բո­լոր եր­կիր­նե­րուն, ո­րոնք Ապ­րի­լի 24-ին դիրք գրաուած են Հա­յաս­տա­նի կող­քին։ Ըստ ի­րեն, այն բո­լոր եր­կիր­նե­րը, ո­րոնք հա­յոց պնդում­նե­րուն կը զօ­րակ­ցին, նախ եւ ա­ռաջ պէտք է մի առ մի մաք­րեն ի­րենց իսկ պատ­մու­թեան ա­րատ­նե­րը։

Էր­տո­ղան շա­բա­թա­վեր­ջին Իս­թան­պու­լի մէջ, «Հա­լիճ» հա­մա­գու­մար­նե­րու կեդ­րո­նի եր­դի­քին տակ ե­լոյթ մը ու­նե­ցաւ գոր­ծա­րար­նե­րու հա­ւա­քին ըն­թաց­քին։ Ըստ ի­րեն, այս նիւ­թին շուրջ բո­լո­րէն վերջ խօ­սե­լիք եր­կիր­նե­րու շար­քին են՝ Գեր­մա­նիան, Ռու­սաս­տա­նը եւ Ֆրան­սան։ «Ան­ցեալ դա­րուն Գեր­մա­նիա պատ­ճառ դար­ձաւ եր­կու հա­մաշ­խար­հա­յին պա­տե­րազ­մի, ո­րոնց ըն­թաց­քին ապ­րուած­նե­րը ակն­յայտ են։ Մնաց որ, մինչ Գեր­մա­նիա կ՚ը­նէ այդ յայ­տա­րա­րու­թիւն­նե­րը, մեր շուրջ մէկ մի­լիոն ցե­ղա­կից­նե­րը իր քա­ղա­քա­ցին են։ Եր­կու մի­լիոն ալ ոչ-քա­ղա­քա­ցի թուրք կայ այն­տեղ։ Ան­հասկ­նա­լի է, որ ե­րեք մի­լիոն թուր­քի բնա­կած Գեր­մա­նիոյ մէջ հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գա­հը նման դիր­քո­րոշ­ման մը մէջ մտնէ», ը­սաւ Րէ­ճէպ Թայ­յիպ Էր­տո­ղան։

Ա­ւե­լի վերջ նա­խա­գա­հը կրկնեց, թէ թրքա­կան կող­մը պատ­րաստ է բա­նա­լու իր ար­խիւ­նե­րը։ «Մենք այս պա­հուն մեր ար­խիւ­նե­րուն մէջ ու­նինք մէկ մի­լիոն փաս­տա­թուղթ։ Ի պա­հան­ջել հար­կին կրնանք բա­նալ նաեւ մեր զի­նուո­րա­կան ար­խիւ­նե­րը։ Ե­թէ Հա­յաս­տանն ալ ու­նի, թող բա­նայ ար­խիւ­նե­րը։ Ե­թէ եր­րորդ եր­կիր­նե­րու մէջ կան, ա­նոնք ալ թող բա­նան։ Թո­ղունք պատ­մա­բան­նե­րուն, պրպտող­նե­րուն, ա­նոնք թող ը­նեն հե­տա­զօ­տու­թիւն­ներ։ Բո­լոր աշ­խա­տանք­նե­րը թող պատ­րաս­տեն, մեր առ­ջեւ թող բե­րեն, ատ­կէ վերջ մենք պատ­րաս­տա­կամ ենք ա­ռե­րե­սուե­լու։ Մենք հան­գիստ ենք», ը­սաւ Էր­տո­ղան եւ ան­գամ մը եւս խօսք ուղ­ղեց հայ­կա­կան հա­ւա­քա­կա­նու­թեան եւ ի­րենց ա­ջա­կից­նե­րուն։ Ան շա­րու­նա­կեց.

«Ե­թէ պատ­մու­թեան դէպ­քե­րու հա­շի­ւը այ­սօր տես­նե­լու ճա­նա­պար­հը պի­տի բա­ցուի, ա­պա բնաւ կաս­կած չու­նե­նաք, թէ այս նիւ­թին շուրջ ա­մե­նա­հան­գիստ եր­կի­րը Թուր­քիան է։ Դար­ձեալ կ՚ը­սեմ յա­ւակ­նո­տօ­րէն։ Օ՜ն Եւ­րո­պա­կան Միու­թիւն, մե­զի խելք մի՛ տար, ինք­զին­քիդ պա­հէ։ Ին­չո՞ւ։ Նա­յէ՛, կ՚ը­սես, որ ար­խիւ­նե­րը բա­ցուին։ Մենք տասնհինգ տա­րիէ ի վեր կ՚ը­սենք, թէ պատ­րաստ ենք մեր ար­խիւ­նե­րը բա­նա­լու։ Ա­սոնք ա­կանջ ու­նին, բայց չեն լսեր, աչք ու­նին, բայց չեն տես­ներ, լե­զու ու­նին, բայց ճշմար­տու­թիւ­նը չեն խօ­սիր»։

Միեւ­նոյն ժա­մա­նակ Էր­տո­ղան նշեց, թէ թշնա­մու­թեան կող­մը դիր­քա­ւո­րուած են այն ղե­կա­վար­նե­րը, ո­րոնք Ապ­րի­լի 24-ին մեկ­նե­ցան Հա­յաս­տան։ «Մենք կը փա­փա­քէինք, որ Պա­րոն Փու­թին չեր­թար Հա­յաս­տան, Պա­րոն Օ­լանտ չեր­թար Հա­յաս­տան, մենք Չա­նաք­քա­լէի մէջ Հա­յաս­տա­նի ուղ­ղեալ ո­րե­ւէ պա­տաս­խան մը չտուինք, այդ­պի­սի քայլ մըն ալ չա­ռինք։ Այն­տեղ գնաց եր­կու պե­տու­թեան ղե­կա­վար, փառք Աս­տու­ծոյ մեր մօտ ե­կաւ քսան պե­տու­թեան ղե­կա­վար։ Մինչ մենք պայ­քար կը մղենք աշ­խար­հին խա­ղա­ղու­թեան պատ­գամ փո­խան­ցե­լու, Ռու­սաս­տա­նի, Ֆրան­սա­յի, Գեր­մա­նիոյ, Աւստրիոյ նման շարք մը եր­կիր­ներ, հա­յոց սու­տե­րուն վրայ հիմնուած պնդու­մի մը ա­ջակ­ցե­լով՝ դիրք բռնե­ցին քի­նախնդ­րու­թեան, ա­տե­լու­թեան եւ թշնա­մու­թեան շար­քին», ը­սաւ Էր­տո­ղան։

Միւս կող­մէ, Վար­չա­պետ Ահ­մէտ Տա­վու­տօղ­լուն ալ մօ­տա­լուտ ընտ­րու­թիւն­նե­րուն ըն­դա­ռաջ շա­բա­թա­վեր­ջին մաս­նակ­ցած հան­րա­հա­ւաք­նե­րուն ըն­թաց­քին անդ­րա­դար­ձաւ հայ­կա­կան հար­ցին։