ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԻՆ ՁԱՅՆԸ

Ա­հա­բեկ­չու­թեան դէմ պայ­քա­րը այս օ­րե­րուն վերս­տին ա­ռաջ­նա­հերթ տեղ կը զբա­ղեց­նէ Թուր­քիոյ օ­րա­կար­գին վրայ։ «Ի­րաք-Շա­մի իս­լա­մա­կան պե­տու­թիւն» (Ի­ՇԻՊ) եւ ՓՔՔ ա­հա­բեկ­չա­կան կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րուն դէմ Թուրք զի­նեալ ու­ժե­րը կը շա­րու­նա­կեն հա­րուած­ներ հասց­նել։ Վար­չա­պե­տա­րա­նի աղ­բիւր­նե­րը ե­րէկ տե­ղե­կա­ցու­ցին, թէ վեր­ջին օ­րե­րուն երկ­րէն ներս ալ անվ­տան­գու­թեան ու­ժե­րուն կող­մէ ձեռ­նար­կուած գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րը թա­փով յա­ռաջ տա­րուած են։ Երկ­րի 34 քա­ղաք­նե­րուն մէջ 1050 հո­գի առ­նուած է հսկո­ղու­թեան տակ։ Մինչ այս բո­լո­րը կը շա­րու­նա­կուին, ա­հա­բե­կիչ­ներն ալ կը ջա­նան ի­րա­կա­նաց­նել նոր բռնա­րարք­ներ։ Այս շրջագ­ծով ե­րէկ Մու­շի մէջ պա­տա­հե­ցաւ ցա­ւա­լի դէպք մը։ Մա­նազ­կեր­տի մէջ յար­ձակ­ման մը են­թար­կուե­լով նա­հա­տա­կուե­ցաւ ոս­տի­կան զօ­րաց տեղ­ւոյն հրա­մա­նա­տա­րը՝ հա­զա­րա­պետ Արս­լան Քու­լաք­սըզ։ Դէպ­քի պա­հուն նա­հա­տա­կեալ հա­զա­րա­պե­տին մօտ էին նաեւ ըն­տա­նի­քին ան­դամ­նե­րը։ Հան­րա­յին կար­ծի­քը բա­ռին բուն ի­մաս­տով ցա­սու­մով կ՚ըն­կա­լէ այս բո­լոր տմար­դի ա­հա­բեկ­չա­կան ա­րարք­նե­րը, իսկ նա­հա­տակ­նե­րու յու­ղար­կա­ւո­րու­թիւն­նե­րուն ըն­թաց­քին կ՚ապ­րուին խո­րա­պէս ցնցիչ տե­սա­րան­ներ։

Մի­ջազ­գա­յին գետ­նի վրայ Ան­գա­րա­յի ղե­կա­վա­րու­թիւ­նը կը շա­րու­նա­կէ հան­դէս գալ բազ­մա­կող­մա­նի ջան­քե­րով։ Պրիւք­սէ­լի մէջ ՆԱ­ԹՕ-ի խոր­հուր­դը այ­սօր ար­տա­հերթ ժո­ղով մը կ՚ի­րա­կա­նաց­նէ Թուր­քիոյ հրա­ւէ­րով։ Բաց աս­տի, Ա­մե­րի­կա­յի Միա­ցեալ Նա­հանգ­նե­րու հետ Թուր­քիոյ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թիւնն ալ կ՚ըն­թա­նայ եւ հան­րա­յին կար­ծի­քը աս­տի­ճա­նա­բար տե­ղեակ կը դառ­նայ գլխա­ւոր ա­ռանցք­նե­րուն։ Ա­մե­րի­կեան եւ թրքա­կան մա­մու­լը վեր­ջին օ­րե­րուն մատ­նա­նիշ կ՚ը­նէ Սու­րիոյ հիւ­սի­սին ստեղ­ծուե­լիք Ի­ՇԻՊ-է մաք­րա­գոր­ծուած գօ­տիի մը խնդի­րը։ Սա ուղ­ղա­կիօ­րէն Ան­գա­րա­յի կող­մէ յա­մա­ռօ­րէն պա­հան­ջուած թռիչք­նե­րու հա­մար փակ, մաս­նա­ւոր գօ­տին չէ ուղ­ղա­կիօ­րէն, սա­կայն գործ­նա­կա­նին մէջ կրնայ փո­խա­րի­նել այդ մէ­կը, ո­րով­հե­տեւ վեր­ջին հա­շուով Ի­ՇԻՊ-է մաք­րա­գոր­ծուած տա­րած­քի մը կը վե­րա­բե­րի խօս­քը։ Ան­գա­րա­յի եւ Ո­ւա­շինկ­թը­նի մի­ջեւ ձեռք բե­րուած հա­մա­ձայ­նու­թեամբ՝ Եփ­րա­տի ա­րեւ­մուտ­քին 109 քի­լօ­մեթր եր­կա­րու­թեամբ տա­րած­քի մը մէջ պի­տի ստեղծուի այդ Ի­ՇԻՊ-է մաք­րա­գործուած գօ­տին։ Սու­րիոյ չա­փա­ւոր ընդ­դի­մու­թեան զօր­քե­րուն հա­կակշ­ռին տակ պի­տի թո­ղուի այդ տա­րած­քը։ Հարկ է նշել, որ այդ զօր­քե­րը նա­խա­պէս մար­զուած էին ԱՄՆ-ի եւ Թուր­քիոյ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեամբ։ Նկա­տի ու­նե­նա­լով, որ շրջա­նը թռիչք­նե­րու հա­մար փակ պի­տի ըլ­լայ՝ Սու­րիոյ ղե­կա­վար Պե­շար Է­սա­տի են­թա­կայ զօր­քերն ալ պի­տի չկա­րե­նան օ­դէն ռմբա­կո­ծել այդ գօ­տին։ Ե­թէ գաղ­թա­կան­նե­րու նոր ա­լիք­ներ ըլ­լան, ա­պա ա­նոնք նոյն­պէս պի­տի տե­ղա­կա­յուին այդ գօ­տիէն ներս։ Այս­պէ­սով, միեւ­նոյն ժա­մա­նակ, ճնշու­մը պի­տի նուա­զի Հա­լէ­պի ժո­ղո­վուր­դին վրայ։ Քի­լի­սի եւ Ճե­րապ­լու­սի ուղ­ղու­թեան մաք­րա­գոր­ծու­մով սկիզբ պի­տի առ­նէ այս ծրա­գի­րը։

Այս մթնո­լոր­տին մէջ, Հիւ­սի­սա­յին Ի­րա­քի քրդա­կան ինք­նա­վա­րու­թեան ղե­կա­վար Մե­սուտ Պար­զա­նին ալ «Ա­նա­տո­լու» գոր­ծա­կա­լու­թեան տուաւ հար­ցազրոյց մը։ Ան հա­մո­զուած է, թէ ՓՔՔ կազ­մա­կեր­պու­թիւ­նը սխալ ըն­թաց­քի մը մէջ է։ Ար­դա­րեւ, Թուր­քիոյ կա­ռա­վա­րու­թիւ­նը խա­ղաղ լուծ­ման հա­մար ա­ռաւ կարգ մը դրա­կան քայ­լեր, սա­կայն կարգ մը կող­մե­րը չկրցան ար­ժե­ւո­րել այս հնա­րա­ւո­րու­թիւ­նը։ «Զէն­քե­րու թո­ղուե­լուն ա­ռու­մով Էօ­ճա­լա­նի եւ ՀՏՓ­-ի ան­զօր թո­ղուի­լը կը հա­մա­րուի ՓՔՔ­-ի ղե­կա­վա­րու­թեան մեծ սխա­լը», ը­սաւ Պար­զա­նի եւ ա­ւել­ցուց, թէ ի­րենք կը փա­փա­քին անվ­տան­գու­թեան ու կա­յու­նու­թեան տե­ւա­կա­նա­ցու­մը։ Ան հա­մո­զուած է, թէ ՓՔՔ խա­փա­նա­րա­րած է լուծ­ման գոր­ծըն­թա­ցը։

Միւս կող­մէ, Վար­չա­պետ Ահ­մէտ Տա­վու­տօղ­լուն ալ երէկուան Նախարարաց խորհուրդի ժողո-վէն վերջ ե­րե­կո­յեան հար­ցազրոյց մը տուաւ կարգ մը հե­ռուս­տա­կա­յան­նե­րուն։ Ահմէտ Տավուտօղլու ը­սաւ, թէ Թուր­քիա այ­լեւս մէկ շա­բաթ ա­ռա­ջուան Թուր­քիան չէ, հե­տե­ւա­բար բո­լո­րը պէտք է գոր­ծեն ըս­տայդմ։ Գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րը պի­տի շա­րու­նա­կուին, որ­քան ա­տեն, որ զի­նեալ­նե­րը չլքեն եր­կի­րը։ «Մեր ձեռ­նար­կած գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րը ժո­ղո­վուր­դին, ժո­ղովր­դա­վա­րու­թեան եւ օ­րի­նա­կա­նու­թեան ձայ­նը կը հան­դի­սա­նան։ 121 երկ­րի եւ մի­ջազ­գա­յին կա­ռոյ­ցի կող­մէ մե­զի հա­սաւ ցա­ւակ­ցու­թիւն, զօ­րակ­ցու­թիւն եւ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան պատ­գամ։ Այս պայ­քա­րը յա­ռաջ մղե­լու հա­մար մենք ու­նինք մի­ջազ­գա­յին եւ ազ­գա­յին նե­ցուկ», ը­սաւ Տա­վու­տօղ­լու եւ ա­ւել­ցուց, թէ ընտ­րու­թիւն­նե­րուն յա­ջոր­դած շրջա­նը ո­մանց կող­մէ հնա­րա­ւո­րու­թիւն նկա­տուե­ցաւ ա­հա­բեկ­չու­թեան եւ քաո­սի հա­մար։

Բաց աս­տի, կա­ռա­վա­րու­թեան կող­մէ բարձ­րաս­տի­ճան պաշ­տօ­նա­տար­նե­րէ բաղ­կա­ցեալ պա­տուի­րա­կու­թիւն մը ե­րէկ վեր­ջին գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րու ըն­թաց­քին կա­պակ­ցու­թեամբ տե­ղե­կու­թիւն­ներ փո­խան­ցե­լու հա­մար այ­ցե­լու­թեան փու­թաց ՃՀՓ­-ի եւ ՄՀՓ­-ի կեդ­րոն­նե­րը։ Եր­կու կու­սակ­ցա­պետ­նե­րը՝ Քե­մալ Քը­լըչ­տա­րօղ­լու եւ Տեւ­լէթ Պահ­չե­լի ի­րա­ւա­սու­նե­րուն կող­մէ ուղ­ղա­կի տե­ղե­կու­թիւն քա­ղե­ցին՝ վա­ղը նա­խա­տե­սուած Ազ­գա­յին մեծ ժո­ղո­վի ար­տա­հերթ նիս­տին ըն­դա­ռաջ։