ՕԴԻՆ ՄԷՋ ԲՈՂՈՔ

ԵԱՀԿ-ի Մինս­քեան խմբա­կի հա­մա­նա­խա­գահ­նե­րը կը շա­րու­նա­կեն ի­րենց այ­ցե­լու­թիւ­նը դէ­պի Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թեան տա­րած­քաշր­ջան։ Միջ­նորդ­նե­րը այ­սօր Պա­քուի մէջ կը տե­սակ­ցին Ատր­պէյ­ճա­նի ղե­կա­վա­րու­թեան հետ։ Այս փու­լին ըն­դա­ռաջ, ռուս հա­մա­նա­խա­գահ Ի­կոր Փո­փով անդ­րա­դար­ձաւ Ար­ցա­խի մէջ ի­րենց ու­նե­ցած շփում­նե­րուն։ «Ար­մէնփ­րէս»ի հա­ղոր­դում­նե­րով, ան ման­րա­մաս­նու­թիւն­ներ հա­ղոր­դեց Ստե­փա­նա­կեր­տի մէջ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի Նա­խա­գահ Բա­կօ Սա­հա­կեա­նի հետ ե­ռա­նա­խա­գահ­նե­րուն ու­նե­ցած տե­սակ­ցու­թեան շուրջ։ Ծա­նօթ է, որ ե­րէկ ա­ռա­ւօտ Բա­կօ Սա­հա­կեան տե­սակ­ցած էր միջ­նորդ­նե­րուն հետ։ Ըստ Ի­կոր Փո­փո­վի, Բա­կօ Սա­հա­կեա­նի հետ միջ­նորդ­նե­րը քննար­կած են Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թեան քա­ղա­քա­կան կար­գա­ւոր­ման գոր­ծըն­թաց­նե­րուն վե­րա­բե­րեալ հար­ցեր։ «Խօ­սե­ցանք Հա­յաս­տա­նի եւ Ատր­պէյ­ճա­նի նա­խա­գահ­նե­րու հեր­թա­կան հան­դիպ­ման մա­սին, ինչ որ մենք կը պատ­րաս­տուինք կազ­մա­կեր­պել։ Խօ­սե­ցանք նաեւ մար­դա­սի­րա­կան հար­ցե­րու շուրջ եւ այդ ամ­բող­ջին մէջ հայ եւ ա­զէ­րի հա­սա­րա­կու­թիւն­նե­րու ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րու հան­դի­պում­ներ կազ­մա­կեր­պե­լու հնա­րա­ւո­րու­թեան մա­սին։ Այ­նուա­մե­նայ­նիւ, քննարկ­ման գլխա­ւոր հար­ցը ե­ղած է շփման գծին վրայ տի­րող ի­րա­վի­ճա­կը։ Մե­զի հա­մար ա­նըն­դու­նե­լի է սահ­մա­նի վրայ ի­րա­վի­ճա­կին սրուի­լը եւ ծանր զի­նա­տե­սակ­նե­րու կի­րա­ռու­մը։ Մենք կը հան­դի­պինք եւ այդ խնդրին շուրջ քննար­կում­ներ կ՚ու­նե­նանք նաեւ բա­նա­կի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րուն հետ», ը­սաւ Ի­կոր Փո­փով։

Հարկ է նշել, որ հա­մա­նա­խա­գահ­նե­րու տա­րած­քաշր­ջա­նա­յին ներ­կայ այ­ցե­լու­թեան ըն­դա­ռաջ, Ռու­սաս­տա­նի Ար­տա­քին գոր­ծոց փոխ-նա­խա­րար Վա­սի­լի Նե­պեն­զա յայ­տա­րա­րած էր, որ Ռու­սաս­տան զգա­լի ջան­քեր կը գոր­ծադ­րէ ղա­րա­բա­ղեան հիմ­նախնդ­րի կար­գա­ւոր­ման հա­մար։ Փոխ-նա­խա­րա­րը շեշ­տեց, թէ ռու­սա­կան կող­մը չի փա­փա­քիր, որ սահ­մա­նին վրայ տե­ղի ու­նե­նան բա­խում­ներ եւ յար­մար կը դա­տէ հա­կա­մար­տու­թեան կար­գա­ւո­րու­մը՝ բո­լո­րին հա­մար ըն­դու­նե­լի պայ­ման­նե­րու մէջ, հնա­րա­ւո­րինս ա­րագ։

Ե­րէկ, հա­մա­նա­խա­գահ­նե­րը Ար­ցա­խի ղե­կա­վա­րու­թեան հետ բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րէն վերջ Մար­տա­կերտ-Թար­թար ճա­նա­պար­հա­հա­տուա­ծին վրայ մաս­նակ­ցե­ցան ԵԱՀԿ-ի ա­ռա­քե­լու­թեան կող­մէ կազ­մա­կեր­պուած՝ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի եւ Ատր­պէյ­ճա­նի զի­նեալ ու­ժե­րու շփման գծի դի­տարկ­ման։ Այս դի­տար­կու­մէն վերջ ա­նոնք ան­ցան Ատր­պէյ­ճա­նի տա­րածք՝ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի կող­մէն։ Բայց եւ այն­պէս, այդ դի­տարկ­ման ըն­թաց­քին ապ­րուե­ցաւ դէպք մը։ Այս­պէս, դի­տարկ­ման եզ­րա­փա­կիչ հանգ­րուա­նին Ատր­պէյ­ճա­նի կող­մէ ինք­նա­գործ հրա­զէ­նով գնդա­կո­ծու­թիւն մը ար­ձա­նագ­րուե­ցաւ։ Ար­ցա­խի  կող­մէն այդ դի­տարկ­ման ա­ռա­քե­լու­թեան հե­տե­ւե­ցան Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի Ար­տա­քին գոր­ծոց եւ Պաշտ­պա­նու­թեան նա­խա­րա­րու­թիւն­նե­րուն ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը։ «Ա­զա­տու­թիւն» ռա­տիօ­կա­յա­նի հա­ղոր­դում­նե­րով, Ատր­պէյ­ճա­նի կող­մէ կա­տա­րուած այս գնդա­կո­ծու­թեան կա­պակ­ցու­թեամբ հա­կիրճ յայ­տա­րա­րու­թիւն մը ը­րաւ ա­մե­րի­կա­ցի հա­մա­նա­խա­գահ Ճէյմս Ո­ւոր­լիք։ «Երբ մենք կը հա­տէինք շփման գի­ծը, կրա­կա­հեր­թը ստի­պեց, որ­պէս­զի ԵԱՀԿ-ի դի­տորդ­նե­րը պատս­պա­րուին։ Սա ա­նըն­դու­նե­լի է», նշեց Ո­ւոր­լիք՝ ա­ռանց յստա­կաց­նե­լու, թէ կրա­կոց­նե­րը ո՛ր կող­մէն հնչած են։ Իր հեր­թին, Ատր­պէյ­ճա­նի Պաշտ­պա­նու­թեան նա­խա­րա­րու­թիւնն ալ պնդեց, թէ դի­տարկ­ման ժա­մա­նակ կրակ բա­ցուած է հայ­կա­կան կող­մէ։

Միւս կող­մէ, Ա­մե­րի­կա­յի Միա­ցեալ Նա­հանգ­նե­րու Գոնկ­րէ­սի 83 ան­դամ­ներ դի­մում ներ­կա­յա­ցու­ցին Նա­խա­գահ Պա­րաք Օ­պա­մա­յին՝ պա­հան­ջե­լով, որ ան քայ­լե­րու ձեռ­նար­կէ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի հա­կա­մար­տու­թեան գօ­տիէն ներս խա­ղա­ղու­թեան վե­րա­հաս­տատ­ման ուղ­ղու­թեամբ։ Սա ԱՄՆ-ի Ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րու տան ար­տա­քին յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու յանձ­նա­ժո­ղո­վի ղե­կա­վար Էտ Ռոյ­սի եւ Դե­մոկ­րա­տա­կան կու­սակ­ցու­թե­նէն Է­լեըթ Էն­կէ­լի հա­մա­տեղ նա­խա­ձեռ­նու­թեան ար­դիւնքն էր։ Գոնկ­րէ­սա­կան­նե­րը շեշ­տե­ցին, որ բռնու­թիւն­նե­րը ա­ճած են եւ այդ բռնու­թիւ­նը կի­րար­կո­ղին հան­դէպ վար­չա­կազ­մի չհաս­ցէա­կա­նա­ցուած քա­ղա­քա­կա­նու­թիւ­նը այ­լեւս չի գոր­ծեր։ Հե­տե­ւա­բար, այդ քա­ղա­քա­կա­նու­թիւ­նը պէտք է փո­խուի։ Օ­պա­մա­յին ուղ­ղեալ նա­մա­կին մէջ շեշ­տուած է, թէ պա­տաս­խա­նա­տուու­թեան բա­ցա­կա­յու­թեան պայ­ման­նե­րուն ներ­քեւ ան­կա­րե­լի է հաս­տա­տել խա­ղա­ղու­թիւն։