ՓԵՐԻՆՉԷՔԻ ԳՈՐԾԻՆ ՀԵՏՔԸ

Սե­փա­կան լրա­տուու­թիւն.-

Ֆրան­սա­յի Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Ֆրան­սուա Օ­լան­տի բարձր հո­վա­նա­ւո­րու­թեան ներ­քեւ, ան­ցեալ շա­բաթ Փա­րի­զի մէջ կազ­մա­կեր­պուած «Ա­ռա­ջին աշ­խար­հա­մար­տի ըն­թաց­քին Օս­մա­նեան կայս­րու­թեան մէջ հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թիւ­նը. Հե­տա­զօ­տու­թեան 100 տա­րին» խո­րագ­րեալ գի­տա­ժո­ղո­վին ըն­թաց­քին պատ­մա­կան բա­զում հան­գա­մանք­նե­րու ա­ռըն­թեր օ­րա­կար­գի վրայ ե­կաւ նաեւ այժ­մէա­կան նիւթ մը։ Այս­պէս, գի­տա­կան նիս­տե­րէն մէ­կուն ըն­թաց­քին անդ­րա­դարձ կա­տա­րուե­ցաւ Եւ­րո­պա­յի մար­դու ի­րա­ւանց ա­տեա­նին (Ե­ՄԻԱ) կող­մէ Տո­ղու Փե­րին­չէ­քի գոր­ծին շուրջ ար­ձա­կուած վճռին։ Ինչ­պէս ծա­նօթ է, Սթրազ­պուր­կի մէջ, Ե­ՄԻԱ-ի Մեծ պա­լա­տին մօտ ներ­կա­յիս վե­րա­տե­սու­թեան կ՚են­թար­կուի նա­խա­պէս ար­ձա­կուած վճի­ռը։

Փա­րի­զի գի­տա­ժո­ղո­վին ըն­թաց­քին այս նիւ­թին ա­ռըն­չու­թեամբ պի­տի զե­կու­ցէ Ժը­նե­ւի եւ Նէօ­շա­թէ­լի հա­մալ­սա­րան­նե­րու դա­սա­խօս ի­րա­ւա­բան Սե­ւան Կա­րի­պեան։ Նկա­տի ու­նե­նա­լով, որ այս վեր­ջի­նը ա­նակն­կա­լօ­րէն բա­ցա­կա­յե­լու պար­տա­ւո­րուե­ցաւ՝ իր զե­կու­ցու­մը ըն­թեր­ցուե­ցաւ գի­տա­ժո­ղո­վի նա­խա­ձեռ­նարկ խում­բի քար­տու­ղա­րու­հի պատ­մա­բան Սա­թե­նիկ Թու­ֆա­նեա­նի կող­մէ։ Սե­ւան Կար­իպ­եա­նի զե­կուց­ման ա­ռա­ջին բաժ­նին մէջ ներ­կա­յա­ցուած էին այս դա­տա­վա­րու­թեան բո­լոր կող­մե­րուն տե­սա­կէտ­նե­րը, նե­րա­ռեալ դա­տա­կազ­մը։ Այս բո­լո­րի լոյ­սին տակ որ­պէս ի­րա­ւա­բան Սե­ւան Կա­րի­պեան բաժ­նած էր նաեւ իր հա­մո­զում­նե­րը։ Այս­պէս, պատ­մա­կան ե­ղե­լու­թիւն­նե­րու ու­րաց­ման եւ ա­նոնց որ­պէս ցե­ղաս­պա­նու­թիւն ո­րա­կա­ւոր­ման ժխտման մի­ջեւ տար­բե­րու­թիւն դնե­լը տկար մօ­տե­ցում մըն է։ Ըստ ի­րեն, այդ դէպ­քե­րուն որ­պէս ցե­ղաս­պա­նու­թիւն բնո­րոշ­ման մեր­ժու­մը, ժխտու­մը կը նշա­նա­կէ ի­րա­կա­նու­թեան մէջ ժխտել այդ յան­ցա­գոր­ծու­թեան հե­ղի­նակ­նե­րուն մտադ­րու­թիւ­նը։

Սե­ւան Կա­րի­պեա­նի զե­կուց­ման մէջ անդ­րա­դարձ կա­տա­րուած է նաեւ այն հան­գա­ման­քին, թէ «ընդ­հա­նուր հա­մա­ձայ­նու­թիւն մը գո­յու­թիւն չու­նի հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան շուրջ»։ Իր տե­սան­կիւ­նէն այս պնդու­մը խո­տոր կը հա­մե­մա­տի Բ. աշ­խար­հա­մար­տին յա­ջոր­դած շրջա­նին՝ 1950 թուա­կա­նին ըն­դու­նուած Եւ­րո­պա­յի մար­դու ի­րա­ւանց պայ­մա­նագ­րի ո­գիին եւ գե­տին կը պատ­րաս­տէ ու­րաց­ման գա­ղա­փա­րա­խօ­սու­թեան։

Ի լրումն այս բո­լո­րին, Կա­րի­պեան հե­տե­ւու­թիւն­ներ ը­րաւ այն մա­սին, թէ մի­ջազ­գա­յին ի­րա­ւուն­քի գոր­ծադ­րու­թիւ­նը որ­քա՛ն պայ­մա­նա­ւո­րուած է քա­ղա­քա­կան գոր­ծօն­նե­րով։

(Փա­րի­զի գի­տա­ժո­ղո­վին վե­րա­բե­րեալ մեր սե­փա­կան լրա­տուու­թիւն­նե­րու շար­քը այ­սօր կը հաս­նի իր ա­ւար­տին)։