Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Անցաւոր եւ Աղցաւոր այս աշխարհի վրայ կը տուայտինք…»։ Թովմա Ա. Քհնյ. Շիկահերի իր քարոզներուն մէջ յաճախ արտասանած խօսք մըն է ասիկա, որ խոր իմաստ մը ունի, եւ կարծես լաւագոյն կերպով կը բացատրէ մարդկային կեանքը՝ որ կ՚ապրուի այս «անցաւոր» եւ «աղցաւոր» աշխարհի վրայ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Սուրբ Պա­տա­րա­գի խոր­հուր­դին հան­դի­սա­կա­տա­րու­մին կեդ­րո­նա­կան մաս կը հան­դի­սա­նան «հաց»ը եւ «գի­նի»ն, ո­րոնք Քրիս­տո­սի խօս­քե­րով եւ Սուրբ Հո­գիին կո­չու­մով կը փո­խուին Քրիս­տո­սի Մար­մի­նին եւ Ա­րիւ­նին։
Ար­դա­րեւ Սուրբ Պա­տա­րագ՝ «Messe», կամ «Միս­սա» լա­տին լե­զուով կը նշա­նա­կէ «ար­ձա­կում», քա­նի որ փրկու­թեան խոր­հուր­դը կա­տա­րող ծի­սա­կա­տա­րու­մը կը վեր­ջա­նայ՝ իր ա­ւար­տին կը հաս­նի հա­ւա­տա­ցեալ­նե­րուն ար­ձա­կո՛ւ­մով՝ որ­պէս­զի տուն եր­թան եւ ի­րենց ա­ռօ­րեայ կեան­քին մէջ Աս­տու­ծոյ կամ­քը կա­տա­րեն.

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ էակը կոչուած է կատարելութեան, այս պատճառով բնական է որ ան ձգտի միշտ կատարեալին, լաւագոյնին։ Բայց երբ մարդ կ՚ուզէ լաւագոյնը ընել, յաճախ կրնայ լաւն իսկ չընել, քանի որ լաւագոյնը թշնամի է լաւին։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Որ ո՛չ կորուսանել զմարդկան ոգիս այլ կեցուցանել»։ (Գրիգոր Նարեկացի-Նարեկ, Բան ԽԱ)։
«Դուն որ եկար ո՛չ թէ կորսնցնելու՝ այլ ապրեցնելու մարդոց հոգիները»։ Սուրբ Գրիգոր Նարեկացի այսպէս կ՚աղօթէ երբ ներում կը խնդրէ Յիսուս Քրիստոսէ։

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Աւետարանի մէջ (ՄԱՏԹ. ԻԲ 2-14) եւ (ՂՈՒԿ. ԺԴ 16-24) երբ կը խօսուի «հարսանեկան խրախճանք»ի մասին, ուր շատեր մերժած են մասնակցիլ անոր, կը խորհրդանշէ Սուրբ եւ Անմահ Պատարագը։ Ուստի խրախճանքի համար «Մորթուած զուարակ»ը, այսինքն մատաղ ցուլը՝ Ի՛նքն՝ Աստուծոյ Գառն է, որ զոհուեցաւ մեզի՝ մեղաւորներու փրկութեանը համար, որպէսզի լիանանք Անոր Սուրբ Մարմնով եւ Արեամբ, եւ միանանք Անոր հետ ամենասերտ միութեամբ, եւ ըլլանք մարմին՝ Անոր Մարմինէն եւ ոսկոր՝ Անոր Ոսկորներէն, ինչպէս որ հարկ է հարսին՝ Եկեղեցին։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Հօրս կամքը հետեւեալն է.- Ով որ տեսնէ Որդին եւ հաւատայ անոր՝ յաւիտենական կեանք պիտի ունենայ. եւ ես պիտի յարուցանեմ զայն վերջին օրը» (ՅՈՎՀ. Զ 40)։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ի՞նչ կը նշանակէ «Քրիստոնեայ ըլլալ»։ Արդարեւ հարցը սա է. «Քրիստոնեայ անուանուի՞լ» թէ «քրիստոնեայ ըլլա՛լ»։ Ուստի անուանեալ քրիստոնեայ ըլլալ եւ հոգւով քրիոտոնեայ ըլլալ տարբեր վիճակներ են, ինչպէս կեանքի մէջ ամէն վիճակ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Հաւատքը այն առաքինութիւնն է՝ որուն միջոցով մարդ կը հաւատայ Աստուծոյ եւ Անոր յայտնածներուն, որոնք Սուրբ Եկեղեցին կ՚առաջարկէ իրեն տալ հաւատք, այսինքն կ՚առաջարկէ հաւատալ, քանի որ Աստուած նոյն ինքն Ճշմարտութի՛ւնն է։ Հաւատքը կ՚ենթադրէ վստահութիւն, ուստի հաւատքով մարդ ինքզինք ազատօրէն եւ ամբողջովին կը յանձնէ Աստուծոյ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Ես եմ բարի հովիւը. բարի հովիւը իր կեանքը կու տայ ոչխարներուն համար». (ՅՈՎՀ. Ժ 11)։
«Բարի հովիւ»ը՝ «իրա՛ւ հովիւ»ն է, եւ իրաւ հովիւը «քա՛ջ» է, քանի որ ան իր կեանքը կու տայ ոչխարներուն համար։ 

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Փարիսեցիները կրօնամոլ եւ մոլեռանդ դասակարգ մըն էին։ Անոնց ծագումը յստակ չէ. ոմանք անոնց «մաքրակրօն» հակումը Եզրասի եւ Նէեմայի բարեկարգական շարժումին մէջ տեսնել կ՚ուզեն։