Արխիւ
Ամենայն Հայոց Վեհափառ Հայրապետի բարձր նախագահութեամբ, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի մէջ գումարուած Գերագոյն հոգեւոր խորհուրդի ընդլայնուած կազմով ժողովի սկիզբին առ Աստուած աղօթք վերառաքուեցաւ նորոգ վախճանեալ Տ. Մեսրոպ Արքեպիսկոպոս Մութաֆեանի հոգւոյ հանգստութեան համար:
Մեծ Պահոց նուիրական օրերուն թրքահայութիւնը որդիական երախտագիտութեամբ խորաթափանց կ՚անդրադառնայ հոգելոյս պատրիարք հօր ծաւալած բազմակողմանի աշխատանքի նշանակութեան ու կը վերարժեւորէ իր առաքելութեան պտուղները պոլսոյ Աթոռի արդի պատմութեան ամբողջին մէջ: Պատրիարքական ընդհանուր փոխանորդ Տ. Արամ Արք. Աթէշեան եւ Տ. Սահակ Եպսկ. Մաշալեան երէկ օրուան տեւողութեան շարունակեցին Գումգաբուի մէջ ընդունիլ ցաւակցական այցելութիւնները: Այսօր յետմիջօրէին Պատրիարքարանի երդիքին տակ տեղի կ՚ունենայ Կրօնական ժողովի նիստ, որուն կը յաջորդէ յուղարկաւորութեան կարգադիր յանձնախումբի խորհրդակցութիւնը:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Մարդկային կեանքի մէջ որքան բնական է որ պատահին դժուարութիւններ, նեղութիւններ, նո՛յնքան բնական է ձախողութիւններ, անյաջողութիւններ, որոնք կ՚ենթադրեն պարտութիւն՝ կեանքի պայքարին մէջ։
Արդարեւ, ձախողութեան յառաջ բերած փորձանքները սովորական եւ բնական կը թուին, ձախողութեան հետեւանք կը նկատուին ընդհանրապէս։
ՏՔԹ. ՀՐԱՅՐ ՃԷՊԷՃԵԱՆ
Եթէ իմ երկար ասպարէզային կեանքին մէջ ներառուած են շատ ճամբորդութիւններ եւ այս մեկնելով իմ աշխատանքային գործի պարտադրանքներէն, բայց այդ մէկը նաեւ լաւ առիթ եղած է ծանօթանալու հայկական գաղութներու եւ անոնց առաջնորդներուն։ Եւ այս իմաստով՝ իմ յաճախակի Պոլիս այցելութիւնները նաեւ պիտի ընդգրկէր իմ ծանօթացումը եւ անոր հետ շարունակուած հաղորդակցութիւնը Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարք Մեսրոպ Արք. Մութաֆեանի հետ։
ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ ԱԲԵՂԱՅ ՏԱՄԱՏԵԱՆ
Որքա՜ն դժուար է բարեկամի մը մարմնաւոր ներկայութենէն հեռանալ յաւիտենապէս, եթէ վարժուած էք զինք տեսնելու։ Որքա՜ն ցաւալի է բարեկամի մը կենդանի ձայնէն զրկուիլ, եթէ իր իւրաքանչիւր նախադասութիւնը նոր պատգամ մը կը պարունակէ։
Իսթանպուլի կուսակալ Ալի Եէրլիքայա եւ գլխաւոր քաղաքապետ Մեւլիւտ Ույսալ ցաւակցական այցելութիւն մը տուին Գումգաբու։ Երէկ երեկոյեան հեռախօսազրոյց մը տեղի ունեցաւ Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց Վեհափառ Հայրապետին եւ Պատրիարքական ընդհանուր փոխանորդ Տ. Արամ Արք. Աթէշեանի միջեւ։ Շաբաթավերջի յուղարկաւորութեան ընթացքին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը պիտի ներկայացնեն՝ Արեւմտեան Եւրոպայի Հայրապետական պատուիրակ եւ Վատիկանի մօտ Հայաստանեայց Առաքելական Եկեղեցւոյ մշտական ներկայացուցիչ Տ. Խաժակ Արք. Պարսամեան, Գուգարաց թեմի առաջնորդ Տ. Սեպուհ Արք. Չուլճեան եւ դիւանապետ Տ. Արշակ Եպսկ. Խաչատրեան։ Մելքոն Քարաքէօսէի կողմէ գլխաւորուած կարգադիր յանձնախումբը գործի ձեռնարկած է՝ շարժման անցընելով մանաւանդ համայնքի երիտասարդ տարրերը։ Կաթողիկէ հայոց վիճակաւոր Զեքիեան Գերապայծառ եւ վերապատուելի Գրիգոր Աղապալօղլու եւս յայտնեցին իրենց վշտակցութիւնն ու բարոյական զօրակցութիւնը։ Տեղական ինքնակառավարման մարմիններու ներկայացուցիչներ ալ այցելեցին Պատրիարքարան։ Այս առաւօտ Սուրբ Փրկիչ Ազգային հիւանդանոցի մէջ VADİP գումարեց արտահերթ ժողով մը։
Թրքահայութիւնը զօրակոչի ենթարկուած է կազմակերպչական բոլոր աշխատանքները անթերիօրէն ի կատար ածելու եւ իր վախճանեալ Հոգեւոր պետին պատշաճ շուքով հրաժեշտ տալու համար։ Մեսրոպ Պատրիարքի նկատմամբ հաւատացեալ ժողովուրդը վերջին յարգանքը պիտի կարողանայ մատուցել հինգշաբթի եւ ուրբաթ, Սուրբ Աստուածածին Աթոռանիստ Մայր եկեղեցւոյ Սրբազան կամարներուն ներքեւ։ Մեր ժողովուրդը բարձր կը գնահատէ Պատրիարքական Աթոռի 84-րդ գահակալին կողմէ բերուած նպաստը եւ ներդրուած եռանդը՝ պոլսահայ ազգային-եկեղեցական կեանքի կենսունակութեան ուղղութեամբ։
Հանրապետութեան նախագահը անձամբ վշտակցութիւն յայտնեց պատրիարքական ընդհ. փոխանորդին: էրտողանի առընթեր Տ. Արամ Արք. Աթէշեանի հետ կապ հաստատեցին նաեւ արտաքին գործոց նախարար Մեւլիւտ Չավուշօղլու եւ ներքին գործոց նախարար Սիւլէյման Սոյլու: Իսթանպուլի կուսակալ Ալի Եէրլիքայա եւ գլխաւոր քաղաքապետ Մեւլիւտ Ույսալ այսօր կէսօրին կ՚այցելեն Գումգաբու:
«Ի խորոց սրտի կը հայցենք առ Ամենողորմ Տէրը, որ երկնային բարձունքներու վրայ խաղաղութեան եւ հանգստութեան մէջ ընդունի հոգին հաւատարիմ իր սպասաւորին՝ Տ. Մեսրոպ Արք. Մութաֆեանի։ Մենք այսօր աղօթական ոգիով կ՚ուղեկցինք վախճանեալ պատրիարքին դէպի յաւերժական կեանքի ճանապարհ»:
Ամենայն Հայոց Վեհափառ Հայրապետի նախագահութեամբ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի մէջ հոգեհանգստեան կարգ տեղի ունեցաւ Պատրիարքական Աթոռի նորոգ հանգուցեալ գահակալին համար:
ՆՈՐԻՆ ԱՄԵՆԱՊԱՏՈՒՈՒԹԻՒՆ
ՏԷՐ ՄԵՍՐՈՊ Ս. ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍԻ
ԵՐԱՆԱՇՆՈՐՀ ՊԱՏՐԻԱՐՔԻՆ ՀԱՅՈՑ ԹՈՒՐՔԻՈՅ
Հայրն մեր հոգեւոր եւ գլուխն Առաքելական Եկեղեցւոյս մերոյ, որ ի Թուրքիա
Կրօնական Ժողովը 9 Մարտ 2019, Շաբաթ, ժամը 23.00-ին գումարուեցաւ Պատրիարքարանի մէջ, նախագահութեամբ Պատրիարքական Ընդհանուր Փոխանորդ Բարձր. Տ. Արամ Ս. Արքեպս. Աթէշեանի։
1. Պատրիարքական Ընդհանուր Փոխանորդ Բարձր. Տ. Արամ Ս. Արքեպս. Աթէշեանի տնօրինութեամբ Երանաշնորհ Տ. Մեսրոպ Բ. Շնորհազարդ Պատրիարք Հօր վախճանման առթիւ Պատրիարքական Աթոռոյս սահմաններէն ներս, ազգային-եկեղեցական սուգ կը հրահանգուի մինչեւ Ս. Զատկի Ճրագալոյցի Ս. Պատարագը։
Ուղղափառ եկեղեցւոյ ծայրագոյն պատրիարք Տ.Տ. Պարթոլոմէոս Ա. երէկ յետմիջօրէին ցաւակցական այցելութեան մը փութաց Գումգաբու։ Պատրիարքարանի մուտքին ան դիմաւորուեցաւ Կրօնական ժողովի ատենապետ Տ. Սահակ Եպսկ. Մաշալեանի կողմէ։
Հայաստանի պետական աւագանին շաբաթավերջին ցաւակցականներ հրապարակեց Ամեն. Ս. Պատրիարք Հօր վախճանման կապակցութեամբ։ Հանրապետութեան նախագահ Արմէն Սարգսեան եւ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան պատգամներով հանդէս եկան՝ արտայայտելով իրենց ցաւը։
Պատրիարքական Աթոռի նորոգ վախճանեալ 84-րդ գահակալի յուղարկաւորութեան, վերջին օծման եւ թաղման արարողութիւնները տեղի պիտի ունենան յառաջիկայ կիրակի:
Համայնքային շրջանակները զօրակոչի ենթարկուած են կազմակերպչական աշխատանքներուն համար: Կրօնական ժողովի շաբաթավերջի արտահերթ նիստը տեւեց մինչեւ ուշ գիշեր. մշակուեցաւ սուգի շրջանի ճանապարհային քարտէսը։ Խորհրդակցական մարմնի երէկուան ընդլայնուած կազմով ժողովին զուգահեռ կազմուեցաւ կարգադիր յանձնախումբ մը՝ ատենապետութեամբ Մելքոն Քարաքէօսէի։
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի եւ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան կողմէ բարձրաստիճան ներկայացուցիչներ պիտի փութան քաղաքս։ Երուսաղէմի Հայոց Պատրիարք Ամեն. Տ. Նուրհան Ս. Արք. Մանուկեան այս հինգշաբթի պիտի ժամանէ Իսթանպուլ։ 17 մարտին ամբողջ թրքահայութիւնը ժամադրուած է Աթոռանիստ Մայր եկեղեցւոյ մէջ։
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Մեծ պահքի շրջանի վեց կիրակիի երկրո՛րդն է «Արտաքսման կիրակի»ն՝ որ կը յաջորդէ «Բարեկենդանի կիրակի»ին եւ կ՚արտայայտնէ նախաստեղծներու մեղանչումը եւ անհնազանդութեան պատճառով վտարումը դրախտէն։
Արդարեւ, անհնազանդութեան արարքը միշտ կարելի է տեսնել մարդու մէջ, նոյնպէս անոր հնարաւորութիւնը որպէս փորձութիւն։ Ուստի մեղքը միշտ կ՚ուղեկցի մարդուն։
Նշանթաշըի «Մարքի» գեղարուեստասրահին մէջ երէկ երեկոյեան տեղի ունեցաւ յայտնի նկարիչ Սամուէլ Լաճիկեանի ցուցահանդէսին բացումը։ Ան առաջին անգամ իր ստեղծագործութիւնները կը յանձնէ Իսթանպուլի գեղարուեստասէրներու դատին։
Տ. ԳՐԻԳՈՐ Ա. ՔՀՆՅ. ՏԱՄԱՏԵԱՆ
Որքան դժուար է հաշտուիլ ցաւառիթ իրականութեանց հետ։ Մեր մարդկային տկարութիւնն է որ ի յայտ կու գայ, երբ դէմ յանդիման կը մնանք անդարմանելի ցաւի մը կամ մահուան պարագաներուն։ Ոչ միայն կը դժուարանանք հաշտուիլ, այլ նաեւ կը զգանք մեր անզօրութիւնը, յիշելով Արարչին Աստուծոյ զօրութիւնը։
Իսթանպուլի մօտ Ֆրանսայի աւագ հիւպատոս Պերթրան Պիւշվալթէր Ամեն. Ս. Պատրիարք Հօր վախճանման տխուր առթիւ երէկ հետեւեալ ցաւակցականը ուղարկեց Պատրիարքական ընդհանուր փոխանորդ Տ. Արամ Արք. Աթէշեանին։
Թրքահայ համայնքը կը սգայ Ամենապատիւ Սրբազան Պատրիարք Հօր անժամանակ կորուստը. 63 տարեկան:
Յուշերու քաղցրութեան ընդմէջէն անխուսափելի դառնութիւնը համակած է մեր հաւաքական կեանքը, ուր առկայ ծանր մարտահրաւէրը հերթական անգամ միասնականութեան անյետաձգելի հրամայականը կը բերէ օրակարգի վրայ:
Համայնքը խոր սուգի մէջ. ոչ եւս է Թուրքիոյ հայոց 84-րդ պատրիարք Ամենապատիւ Տէր Մեսրոպ Սրբազան Արքեպիսկոպոս Մութաֆեան։
Շուրջ 11 տարուան ծանր հիւանդութենէ վերջ ամեն. Ս. Պատրիարք հայրը երէկ կէսօրուան ժամերուն ի տէր հանգաւ սուրբ փրկիչ ազգային հիւանդանոցի մէջ, ուր կը խնամուէր երկար ժամանակէ ի վեր։
Նորին ամենապատուութեան մահուան լուրը անմիջապէս հաղորդուեցաւ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին։ Տ. Արամ Արք. Աթէշեան հեռախօսազրոյց մը ունեցաւ Ամենայն Հայոց Վեհափառ Հայրապետին հետ, որ փոխանցեց իր բարոյական զօրակցութիւնը։ Հանրապետութեան նախագահ Էրտողանն ալ ընդհանուր փոխանորդին հետ հեռաձայնով կապ հաստատեց՝ յայտնելով իր ցաւակցութիւնները։ Այսօր երեկոյեան Գումգաբուի մէջ տեղի կ՚ունենայ Կրօնական ժողովի նիստ մը, որով կը ճշդուի յառաջիկայ սուգի օրերու ընթացքը։
Ամեն. Ս. Պատրիարք Հօր մարմինը երէկ յետմիջօրէին Սուրբ Փրկիչ Ազգային հիւանդանոցէն փոխադրուեցաւ Սուրբ Աստուածածին Աթոռանիստ Մայր եկեղեցի։ Եւ առաջին աղօթքը։ Արարողութեան հանդիսապետեց Պատրիարքական Աթոռի լուսարարապետ Տ. Թաթուլ Ծ. Վրդ. Անուշեան։ Զանազան թաղերէ հաւատացեալներ բօթը լսելով համախմբուեցան Գումգաբուի մէջ։
Թրքահայութեան պատմութեան մէջ այսօր կը բացուի նոր էջ մը։ Պոլսոյ Պատրիարքական Աթոռի գաւազանագրքի վառ ու հեղինակաւոր անուններէն մին հրաժեշտ կ՚առնէ մեզմէ։ Պատրիարք ընտրուելէ առաջ ու վերջ ծաւալած գործունէութիւնով՝ նորոգ վախճանեալ Տ. Մեսրոպ Արք. Մութաֆեան անջնջելի հետք մը թողած է մեր համայնքի արդի պատմութեան վրայ։ Սերունդներու պատրաստութեան իմաստով երկար տարիներ վիթխարի աշխատանք մը տարած է ան։ Պոլսոյ մէջ մեր եկեղեցւոյ այժմու սպասաւորներուն կարեւոր մասը եղած են իր ձեռնասունները։ Սերնդափոխութեան գործը, ժառանգութեան փոխանցման մարտահրաւէրը միշտ գտնուած են իր ուշադրութեան կիզակէտին։ Սա եղած է այն բնագաւառը, որու պարագային Մեսրոպ Պատրիարքի աշխատանքին գնահատականը միանշանակ է։