ԱՊՐԻԼԻ 24-Ի ԱՌԹԻՒ ԳՈՒՄԳԱԲՈՒԻ ՄԷՋ ԱՐԱՐՈՂՈՒԹԻՒՆՆԵՐ

Ապ­րի­լի 24-ի առ­թիւ ե­րէկ Ս. Պա­տա­րագ մա­տու­ցուե­ցաւ Գում­գա­բուի Ս. Աս­տուա­ծա­ծին Ա­թո­ռա­նիստ Մայր ե­կե­ղեց­ւոյ մէջ։ Պատ­րիար­քա­կան Ա­թո­ռի տնօ­րի­նու­թեամբ, այս տա­րի եւս շա­րու­նա­կուե­ցաւ Ապ­րի­լի 24-ի առ­թիւ Գում­գա­բուի մէջ Ս. Պա­տա­րա­գի մա­տուց­ման նա­խըն­թա­ցը, որ կը շա­րու­նա­կուի քա­նի մը տա­րիէ ի վեր եւ այ­լեւս ա­ւան­դու­թեան մը վե­րա­ծուե­լու վրայ է։ Այս տա­րի 24 Ապ­րի­լը զու­գա­դի­պե­ցաւ Կի­րա­կի օ­րուան եւ Ե­րեւ­ման Ս. Խա­չի տօ­նին։ Այս բո­լո­րը ե­կե­ղե­ցա­կան ա­նու­նով յոյժ կա­րե­ւոր էին, սա­կայն հա­ւա­տա­ցեալ­նե­րը եւ ամ­բողջ հա­մայն­քը կը գի­տակ­ցէին նաեւ կի­րակ­նօ­րեայ այս Ս. Պա­տա­րա­գի ար­տա­սո­վոր յա­ւե­լեալ ի­մաս­տին։ Ա­րա­րո­ղու­թիւն­նե­րուն նա­խա­գա­հեց եւ քա­րո­զեց Պատ­րիար­քա­կան Ընդ­հա­նուր Փո­խա­նորդ Տ. Ա­րամ Արք. Ա­թէ­շեան։ Ս. Պա­տա­րա­գը մա­տոյց Կրօ­նա­կան Ժո­ղո­վի Ա­տե­նա­պետ Տ. Սա­հակ Եպսկ. Մա­շա­լեան, ո­րուն ա­ռըն­թե­րա­կայ էին Տ. Շնորհք Ա­բե­ղայ Տօ­նի­կեան եւ Տ. Յա­րու­թիւն Ա­բե­ղայ Տա­մա­տեան։ Ներ­կայ էին Տ. Զա­քէոս Ծ. Վրդ. Օ­հա­նեան, Տ. Թա­թուլ Ծ. Վրդ. Ա­նու­շեան, վե­ղա­րա­ւոր հայ­րեր եւ մեր քա­հա­նա­յից դա­սէն ան­դամ­ներ։ Եր­գե­ցո­ղու­թիւն­նե­րը կա­տա­րուե­ցան Ս. Վար­դա­նանց Դպրաց Դաս-երգ­չա­խում­բին կող­մէ՝ ղե­կա­վա­րու­թեամբ Ատ­րու­շան Սրկ. Հա­լա­ճեա­նի եւ եր­գե­հո­նա­հա­րու­թեամբ Լիւ­սի Գահ­վէ­ճիօղ­լուի։

Ս. Պա­տա­րա­գին մաս­նակ­ցե­ցան Ազ­գա­յին մեծ ժո­ղո­վի հա­յազ­գի ե­րեք ե­րես­փո­խան­նե­րը՝ Մար­գար Է­սաեան, Սե­լի­նա Տո­ղան եւ Կա­րօ Փայ­լան, Սեւ ծո­վեան տնտե­սա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան կազ­մա­կեր­պու­թեան մօտ Հա­յաս­տա­նի մշտա­կան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Ար­սէն Ա­ւա­գեան, Վա­քըֆ­նե­րու խոր­հուր­դի մօտ փոք­րա­մաս­նու­թեանց ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Թո­րոս Ալ­ճան, ֆրան­սա­հայ յայտ­նի գոր­ծիչ Սամ­սոն Էօ­զա­րա­րատ, Հայ Ա­ւե­տա­րա­նա­կան ե­կե­ղե­ցիէն Վե­րա­պա­տուե­լի Ռը­նէ Լե­ւո­նեան եւ այլք։ Մայր ե­կե­ղեց­ւոյ թա­ղա­յին խոր­հուր­դի ա­տե­նա­պետ Հրանդ Մոս­կո­ֆեան եւ իր ըն­կեր­ներն ալ մաս­նակ­ցու­թիւն բե­րին ա­րա­րո­ղու­թիւն­նե­րուն։

Նկա­տի ու­նե­նա­լով, որ ե­րէկ Իս­թան­պու­լի մէջ նոյ­նա­ժա­մա­նակ եր­կու բա­ցօ­թեայ մար­զա­կան մրցա­շար­քեր նա­խա­տե­սուած էին՝ քա­ղա­քի եր­թե­ւե­կու­թիւ­նը բա­ռին բուն ի­մաս­տով կա­թուա­ծա­հար վի­ճա­կի մէջ էր, ինչ որ ան­խու­սա­փե­լիօ­րէն ազ­դե­ցու­թիւն գոր­ծեց Ս. Պա­տա­րա­գին բե­րուած մաս­նակ­ցու­թեան վրայ։ Յա­մե­նայն­դէպս, բո­լոր հա­ւա­տա­ցեալ­նե­րը եր­կիւ­ղած մթնո­լոր­տի մը մէջ խնդրե­ցին հա­յոց Սուրբ նա­հա­տակ­նե­րու բա­րե­խօ­սու­թիւ­նը։

Հան­դի­սա­դիր Տ. Ա­րամ Արք. Ա­թէ­շեան Ս. Պա­տա­րա­գի ըն­թաց­քին ըն­թեր­ցեց Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Րէ­ճէպ Թայ­յիպ Էր­տո­ղա­նի կող­մէ Ապ­րի­լի 24-ին առ­թիւ ի­րեն ու­ղար­կուած պատ­գա­մը, ո­րու թրքե­րէն բնա­գի­րը հրա­տա­րա­կուած է մեր յա­րա­կից սիւ­նակ­նե­րուն մէջ։ Նո­րին Ա­մե­նա­պա­տուու­թիւ­նը խօ­սե­ցաւ նաեւ օ­րուան քա­րո­զը, ո­րու բնա­գի­րը եւս հրա­տա­րա­կուած է մեր յար­ակից սիւ­նա­կին մէջ։

Հարկ է նշել, որ Գում­գա­բուի մէջ ե­րէկ տե­ղի ու­նե­ցած ա­րա­րո­ղու­թիւն­նե­րը, Էր­տո­ղա­նի պատ­գամն ու Ընդ­հա­նուր Փո­խա­նոր­դին քա­րո­զը լայն ար­ձա­գանգ ստեղ­ծած են տե­ղա­կան զան­գուա­ծա­յին լրա­տուու­թեան մի­ջոց­նե­րուն մօտ։

Sayın Aram Ateşyan
Türkiye Ermenileri Patrik Genel Vekili 

Birinci Dünya Savaşı’nın trajik koşullarında hayatını kaybeden Osmanlı Ermenilerini anmak üzere bugün, İstanbul’da Ermeni Patrikhanesi’nin çatısı altında toplanan vatandaşlarımızı selamlıyor, saygılarımı sunuyorum. 

Bugünkü törenin, Osmanlı Ermenilerinin yaşadıkları acıların paylaşılması ve hatıralarının yâd edilmesi için en anlamlı yer olan Türkiye’de bir kez daha yapılmasından memnuniyet duyuyorum. 

İnsani vazifelerin ihmal edilmediği, sevincin ve acının samimiyetle paylaşılabildiği Anadolu toprakları her şeyin önüne ve ötesine vicdan ve adalet anlayışını koyar. 

İşte bu anlayış, tarih bilincimiz ve insanlık ufkumuz gereğince Osmanlı Ermenilerinin hatıralarına sahip çıkmaya devam edeceğiz. 

Türklerle Ermenilerin bin yıla uzanan ortak yaşam kültürünü yeniden hatırlamayı ve hatırlatmayı sürdüreceğiz. 

Ortak tarihleri ve benzer gelenekleri olan iki komşu halkı, nefret ve düşmanlık söylemleriyle birbirinden uzaklaştırmak isteyenlere ve tarihi siyasileştirenlere karşı dostluk ve barış hedefiyle çalışmaktan vazgeçmeyeceğiz.  

Bu düşüncelerle, ebediyete intikal etmiş Osmanlı Ermenilerini bir kez daha saygıyla anıyor, hayatta olan yakınlarına taziyelerimi sunuyorum. 

Aynı dönemde yaşamını yitiren etnik ve dini kökeni ne olursa olsun tüm Osmanlı vatandaşlarını da rahmetle ve saygıyla anıyorum. Bu ortak acıyı paylaştığımızı bir kez daha ifade etmek istiyorum. 

Ülkemize geçmişten bugüne katkıda bulunan tüm Ermeni vatandaşlarımıza da bu vesileyle yeniden teşekkür ediyorum.

Recep Tayyip Erdoğan
Cumhurbaşkanı