Ո՞ՒՐ… ՄԵ՞Ր ԵՏԵՒԸ…

-Օհօ՜՜՜… ուրիշ օր չգտաւ մեռնելու…

-Վաղը գացէք…

Հազիւ տասներկու-տասներեք տարեկան գանգատեցանք Ալինը եւ ես մեր մայրերուն, որովհետեւ արդէն ճամբայ պիտի ելլէինք Նոր Քաղաք երթալու։ Շուտով Զատիկ էր եւ մենք գնումներ ունէինք։

Բնականաբար երկուքիս մայրերն ալ բարկացան եւ ծուռ նայեցան մեզի։

-Հինգ վայրկեան կ՚ելլենք կ՚իջնենք, դուք բակը սպասեցէք։

Ո՛չ, մենք ձեր հինգ վայրկեանը գիտենք։ Կ՚ուշանաք, յետոյ ուրիշ օր կ՚ըսէք։ Մենք ալ ձեր հետ պիտի գանք։

Ի՞նչ գործ ունիք մեռելին տունը…

Պիտի գանք….

Եւ գացինք…

Շատ մարդ չկար, երիտասարդ բնաւ չկար ոչ ալ մեր տարիքին։ Քանի մը ծեր դրացիներ, աւելցանք եւ մենք, այսինքն մայրս, Ալինին մայրը՝ թանթիկ Սիրունը, Ալինը եւ ես։

Անկեղծ ըլլալու համար պահ մը զղջացինք, որովհետեւ երբ մտանք սարսափելի տհաճ հոտով մը լեցուած էր սենեակը։

Մամաները մօտեցան մեռելին այրիին, իսկ մենք երկուքս չեմ գիտեր ինչ արտայայտութեամբ՝ դժգո՞հ, վախցա՞ծ, զարմացա՞ծ, առանց մօտենալու մեռելին տիրոջը, նոյնիսկ առանց բարեւելու թաշկինակնիս քիթերնուս բռնած տեղաւորուեցանք մահճակալի մը առջեւ շարուած աթոռներէն երկուքին վրայ։

Անդադար աչք եւ ունք կ՚ընէինք մեր մամաներուն եւ ժամացոյցնիս ցոյց կու տայինք, որ հինգ վայրկեան նստելու խոստումնին չմոռնան։

Մխիթարական պէտք եղած խօսքերը ըսուելէ եւ ցաւակցելէ ետք լռութիւն եղաւ, ի՞նչ կար խօսելիք, մահացողը տարիքով բաւական հասունցած էր եւ բաւական ալ հիւանդ։ Սակայն լռութիւնը խզելու համար մայրս ըսաւ.

-Ի՜նչ լաւ է, որ հիմա սառնարան կայ, ժամանակին այսպիսի տաք եղանակին արդեօք ի՞նչ կ՚ընէին։

-Շուտ մը կը թաղէին, ըսաւ թանթիկ Սիրունը։

-Ո՜չ, ըսաւ մահացողին տիկինը, սառնարան չենք տարած, ինչ պէտքը կայ մարդուն տանինք սառեցնենք։ 80 տարի այս տունը ապրեր ենք, հիմա սառնարանէ՞ն պիտի տանինք գերեզման։ Տաքուկ-տաքուկ տունէն թող ելլէ։ Ահա հոն պառկեր է։

Եւ… Ձեռքով մեր կողմը ցոյց տուաւ։

Բոլորը մեզի նայեցան, մենք շուարած չգիտցանք ինչ ընել… Իսկ նոր այրիացած տիկինը շարունակեց.

-Աղջիկներուն ետեւը պառկած է…

-Ո՞ւր…

-Մե՞ր ետեւը…

Դարձանք։ Ճեփ-ճերմակ պատի գոյնով մարդ մը ոսկոր եւ մաշկ, ձեռքերը կուրծքին ճիշդ մեր ետեւը երկարած էր… Աչքերը կէս բաց, կէս գոց… Ականջէն ալ արիւն իջած էր։ Մեռածը ինքն էր բայց մեռելը մենք էինք…։ Կարծեմ Ալինը եւ ես ալ անոր չափ սպիտակեցանք…

Շունչերնիս բռնած իրարու նայեցանք։

-Զատիկ է… Յանկարծ չարթննայ։

-Խե՞նթ ես ի՞նչ ես, ինչու Քրիստո՞սն է։

-Ոչէրէեդրրէ… Չեմ գիտեր, յետոյ կ՚ըսեմ…

Թրջուած փիսիկներու նման դուրս ելանք…

Մեր մամաները այդ օրը աւելի շփացուցին մեզի՝ մեր կայծակնահար վիճակէն դուրս հանելու համար։ Ի զուր էր… Ո՛չ նոր հագուստը, ո՛չ կօշիկը եւ ոչ ալ պաղպաղակը կրցան մեզի այդ տեսարանը մոռցնել տալ։

Յաջորդ օրը եկեղեցական երգչախումբի փորձերուն խոստացանք այդ մասին չխօսիլ եւ մոռնալ։ Աւելի ճիշդը մամաները խիստ պատուիրած էին չպատմել ու չխնդալ։ Բայց հազիւ պիտի երգէինք «Քրիստոս Յարեաւ ի մեռելոց» երկուքս իրարու նայեցանք եւ լռեցինք։

Երկուքիս դէմքին օր մը առաջուայ վախը յայտնուած էր։

-Ալին, հաւատա՛ չեմ երեւակայերկօր, բայց հոն, որ նստած էինք, զգացի որ մէկը կռնակէս դպաւ ինծի…

-Ի՜ւֆ դուն ալ, տաքուկ-տաքուկ պառկեր է ըսաւ կինը։ Բայց, մէկ վայրկեան, կարծեմ ես ալ զգացի…

Եւ ե՜րկուքս անզուսպ բարձրաձայն խնդուք մը փրցուցինք, որ մեռելներն ալ կ՚արթննային…

ԱՆՈՒՇ ՆԱԳԳԱՇԵԱՆ

Մարտ, 2024, Երուսաղէմ

Շաբաթ, Մարտ 9, 2024