Հոգե-մտաւոր

ՓՏԱԾ ՀԱՅԵՐ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Հայոց պատմութեան ընթացքին թշնամին հայուն այնքան վնաս չէ՛ պատճառած՝ ինչքան հայը հայուն. կրնայ ըլլալ ամբողջ հայոց պատմութեան ընթացքը տարբեր ըլլար, եթէ մեր մէջ գոյութիւն չունենային փտած հայեր, որոնք իրենց սեփական շահերու սիրոյն ոտնակոխ ըրին ամբողջ ազգը:

«ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ»ԻՆ ՄԷՋ ՍԽԱԼ ՄԸ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Ենթադրեցէ՛ք պահ մը, որ համարձակութիւնը ունենամ ըսելու, որ «Տէրունական» աղօթքին մէջ սխալ մը գոյութիւն ունի. եթէ ապրած ըլլայի մի քանի դարեր առաջ վստահաբար նզովքի կ՚արժանանայի եւ բազմաթիւներու կողքին ինծի համար ալ «Նզովեալ եղիցի» կ՚երգէին դպիրները (սէր, եղբայրութիւն ու ներողամտութիւն քարոզող մեր հաւատքին համար նզովելը ինչքանով տրամաբանական է՝ այլ հարց է):

ՀՐԱՇՔԻ ՄԱՍԻՆ

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Հրաշքի մասին յաճախ խորհրդածած ենք այս սիւնակներու մէջ։ Հրաշքը, երբեմն անիմանալի, երբեմն բացայայտ երեւոյթ մըն է մարդկային կեանքին մէջ, նաեւ բնութեան մէջ, որ միշտ կը պատահի։ Հոգեւոր աչքով դիտողներու համար հրաշքը իրողութիւն մըն է. անոնք կ՚անդրադառնան այդ երեւոյթին եւ գիտեն, որ ո՞ւրկէ է այդ հրաշալի երեւոյթը։

ԾԱՂԿԱԶԱՐԴԻ ԽՈՐՀՈՒՐԴԸ

ՄԱՇՏՈՑ ՔՀՆՅ. ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Եւ ահաւասի՛կ Մեծ պահքի 40 օրերը իրենց լրումին հասան։ Հայ Եկեղեցին քառասնօրեայ պահեցողութեան այդ շրջանը բոլորեց։ Անոնք որոնք կարողացան պահք պահել՝ իրենք զիրենք զրկել կենդանական սնունդներէն եւ նախատեսուած քառասուն օրերը անցընել աղօթքով, բարեգործութեամբ, ներհայեցողութեամբ, իրենց մեղքերը քաւելու համար ապաշխարութեան խոստովանութեամբ։

ՄԵՐ ՀԻՆԻՆ ԵՒ ՆՈՐԻՆ ՆՈՅՆՈՒԹԻՒՆԸ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Յաճախ գրողներու մօտ, ինչպէս նաեւ հին թերթերու մէջ կը հանդիպինք տողերու, որոնք հակառակ տասնամեակներ առաջ գրուած ըլլալուն, կարծես մեր այսօրը կը ներկայացնեն: Նման տող մը կարդացի երէկ՝ գրուած 1944 թուականին, Գահիրէի մէջ հրատարակուած ամսագիրի մը մէջ. գրողը կ՚ըսէր.- «Թերեւս ո՛չ մէկ ատեն, կէս դարէ ի վեր, չենք եղած այնքան աղքատ գաղափարով՝ որքան ենք ներկայիս:

ՓԱՐԻԶԱՀԱՅՈՒԹԻՒՆԸ ՓՐԿՈՂ ՍԵՐՈՒՆԴԸ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Զուգադիպութի՞ւն էր թէ կանխամտածուած չեմ գիտեր, սակայն Շահնուրի «Նահանջը առանց երգի» աշխատութենէն ետք ի յայտ եկաւ Շահնուրի իսկ ներկայացուցած երիտասարդներէն մին եւ հրապարակ հանեց այլ ցնցող աշխատութիւն մը՝ «Կը Հրաժարիմ հայութենէ...» խորագրով:

ՇԱՀՆՈՒՐԻ «ՆԱՀԱՆՋ»Ը ՊՈՌՆԿԵՐԳՈՒԹԻՒՆ ՉԷ՛

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Շահան Շահնուրի «Նահանջը առանց երգի» վէպը իր տեսակով եւ ոճով միւսներէն առանձնացող ու տարբերուող մուտք մը ունեցաւ հայ գրականութենէն ներս, որովհետեւ մինչեւ այդ ժամանակ գաւառի կեանքին, հայոց լեռներուն ու բարքին մասին գրող չոր ու տափակ սահմաններէն դուրս գալով եկաւ իր ժամանակակից երիտասարդութեան հայելին դառնալու:

ՄԱՐԴՈՑ ՉԱՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՒՆ ԴԱՐՄԱՆԸ

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Բժիշկ մը, որուն յանձնուած է բժշկել մահացու հիւանդութիւն մը, ունի իր առջեւ երկու ճամբայ. հիւանդութեան արտաքին նշաններուն նայիլ, եւ կամ, բուն իսկ հիւանդութեան դարման ընել։ Եթէ ընտրէ առաջին ճամբան, զոր օրինակ, տենդի մէջ՝ եթէ ջանայ հիւանդին միայն ծարաւը մարել, կամ կաթուածի մէջ՝ հիւանդին ջղային դրութիւնը ոգեւորել, կրնայ ըսուիլ, թէ դարմանը յարմարցուած է հիւանդին կարօտութիւններուն. քանի որ վերցուց կամ թեթեւցուց հիւանդութենէն յառաջ եկած քանի մը ցաւերը, բայց հաւանական չէ որ այնպիսի դարման մը կարենայ առողջացնել հիւանդը։

ԲՈԶ ԵՒ… ԱՍՏՈՒԱԾ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

​Տակաւին տասնչորս տարեկան էի, երբ առաջին անգամ կարդացի Շահան Շահնուրի «Նահանջը առանց երգի» վէպի առաջին տողերը. «հասունցած տղայ մըն էր սակայն, ապացոյց որ չկրցաւ բոզ ու Աստուած բառերուն սահմանում մը տալ»:

Էջեր