Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

​Թե­րեւս տա­րօ­րի­նակ թուի, բայց կան կարգ մը գիր­քեր, գրու­թիւն­ներ եւ կամ ար­ձա­նագ­րուած խօ­սակ­ցու­թիւն­ներ՝ ո­րոնք յա­ճախ կը կար­դա­ցուին կամ կը լսուին, ա­ռանց կրկնու­թիւն հա­մա­րե­լու եւ կար­ծես ա­մէն ան­գամ որ կը կար­դա­ցուի կամ կը լսուի, ո՛չ թէ կրկնու­թեան այլ նոր հե­ղի­նա­կու­թեան մը տպա­ւո­րու­թիւ­նը կը թո­ղու մար­դուս վրայ։ Թէեւ վե­րը «տա­րօ­րի­նակ» կո­չուե­ցաւ այս ե­րե­ւոյ­թը, սա­կայն բնա­կան է ա­սի­կա, քա­նի որ միտ­քը ա­մէն ան­գամ կը նո­րո­գուի եւ նո­րու­թիւն­ներ կը տես­նէ ա­նոնց մէջ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Օ­րուան մէջ, գո­նէ եր­կու ան­գամ կ՚ար­տա­սա­նենք «Հայր մեր»ը, այ­սինքն «Տէ­րու­նա­կան ա­ղօթք»ը։ Բո­լորս սոր­ված ենք զայն մա­նուկ հա­սա­կէն իսկ եւ ան­գիր ար­տա­սա­նած ենք, եւ կը շա­րու­նա­կենք ար­տա­սա­նել։ «Հայր մեր»ով կը սկսի օ­րը, եւ կը վեր­ջա­նայ դար­ձեալ «Հայր մեր»ի ար­տա­սա­նու­թեամբ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ էա­կը՝ ա­մէն դա­րու, ա­մէն շրջա­նի՝ միշտ հար­ցու­ցած է. «ի՞նչ է կեան­քը»։ Հա­կա­ռակ որ այս հար­ցը միշտ զբա­ղե­ցու­ցած է մարդ­կա­յին միտ­քը, չէ գտնուած յստակ պա­տաս­խան մը, եւ «կեան­քի հար­ցը» մնա­ցած է ան­պա­տաս­խան եւ ան­լու­ծե­լի։ Ո­մանք կրնան ը­սել, թէ՝ այդ­քան կա­րե­ւո՞ր է այդ հար­ցը, քա­նի որ կեանք մը ու­նինք եւ այս­պէս կամ այն­պէս, ի վեր­ջոյ կ՚ապ­րինք զայն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Հրաշք»ը հո­գե­ւոր կեան­քի ա­մե­նա­խորհր­դա­ւոր եւ շա­հե­կան ե­րե­ւոյթ­նե­րէն մին է։ Հրաշ­քի նիւ­թով յա­ճախ ար­տա­յայ­տուած ենք այս սիւ­նակ­նե­րու մէջ։ Ի­րա­կա­նու­թեան մէջ, հրաշ­քը մշտա­նո­րոգ եւ յա­րա­կայ ե­րե­ւոյթ մըն է մարդ­կա­յին կեան­քին մէջ եւ յա­ճախ մար­դիկ դէմ յան­դի­ման կը գտնուին ա­նոր հետ, ո­մանք կ՚անդ­րա­դառ­նան, ո­մանք ալ կ՚ան­տե­սեն զայն, եւ կեան­քի բնա­կան ըն­թաց­քին մէջ սո­վո­րա­կան կը սե­պեն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ընդ­հան­րա­պէս ինք­նա­կեդ­րոն մար­դոց մէջ տես­նուած անբ­նա­կան ե­րե­ւոյթ մը՝ զար­տո­ղու­թիւն մըն է՝ «ինք­զինք հա­մա­րել չփո­խա­նա­կուող ար­ժէք», կար­ծե­լով, թէ՝ ո՛չ ոք կրնայ կա­տա­րել ի­րենց կա­տա­րած գոր­ծը։ Ա­ւե­լի ժո­ղովր­դա­կան խօս­քով՝ «ո՛չ ոք կրնայ լեց­նել ի­րենց տե­ղը», կը կար­ծեն այդ ան­ձե­րը։ Եւ այդ­պի­սի­ներ, նախ ի­րենց ըն­տա­նի­քին, յե­տոյ ըն­կե­րու­թեան ե­թէ ո՛չ վնաս, բայց ո­րե­ւէ օ­գուտ չե՛ն պատ­ճա­ռեր։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մեր նա­խորդ եր­կու գրու­թիւն­նե­րով ջա­նա­ցինք ներ­կա­յաց­նել «գերզ­գա­յուն» կամ «գեր­յու­զա­կան խառ­նուածք» ու­նե­ցող­նե­րու ընդ­հա­նուր տե­սա­րա­նը՝ օգ­տուե­լով ջղա­յին եւ մտա­յին հի­ւան­դու­թիւն­նե­րու մաս­նա­գէտ Տքթ. Գ. Ա­մա­տեա­նի ու­սում­նա­սի­րու­թե­նէն։ Նաեւ տե­սանք, թէ դիւ­րազ­գաց ու դիւ­րագր­գիռ ան­ձեր «վնա­սա­կար տար­րեր» են ըն­կե­րա­յին կեան­քի մէջ, եւ թէ ա­նոնք ի­րենց դիւ­րա­բոր­բոք ու պա­տուախնդիր բնա­ւո­րու­թեամբ ո՜ր­քան կը դժուա­րաց­նեն թէ՛ ան­հա­տա­կան, թէ՛ հա­սա­րա­կա­կան կեան­քը։ Եւ դար­ձեալ ը­սինք, որ այս մա­սին նա­խան­ձախնդ­րու­թիւ­նը բնա­կան է եւ հասկնա­լի, պայ­մա­նով որ ան մնայ իր չա­փին ու սահ­մա­նին մէջ։ 

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

​Ստո­րեւ կը շա­րու­նա­կենք ներ­կա­յաց­նել Տքթ. Գ. Ա­մա­տեա­նի «Գերզ­գա­յուն Խառ­նուածք»ի մա­սին բժշկա-հո­գե­բա­նա­կան-մաս­նա­գի­տա­կան ու­սում­նա­սի­րու­թիւ­նը՝ հա­ւա­տա­րիմ մնա­լով իր բնա­տի­պին։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

​Մար­դիկ տար­բեր հա­կազ­դե­ցու­թիւն­ներ ցոյց կու տան դէպ­քե­րու։ Այս, ար­դա­րեւ, «խառ­նուածք»ի խնդիր մըն է եւ բնա­կան պէտք է դի­մա­ւո­րուի։ Ո­մանք դիւ­րազ­գաց են՝ դիւ­րաւ վի­րա­ւո­րուող, փափ­կա­սիրտ եւ պա­տուազ­գաց՝ ո­րոնք գերզ­գա­յուն կամ գեր­յու­զա­կան խառ­նուածք մը ու­նին։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ու­սու­մը մար­դուս մտքի տա­րո­ղու­թիւ­նը կրնա՞յ փո­խել, եւ ե­թէ կրնայ՝ ո՞ր աս­տի­ճա­նի կրնայ փո­խել։
Ու­սում եւ կրթու­թիւն, եր­կու անհ­րա­ժեշտ ար­ժէք­ներ են մար­դուս զար­գաց­ման, կա­տա­րե­լու­թեան եւ ըն­կե­րու­թեան մէջ դիրք մը ու­նե­նա­լու հա­մար։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Ճա­կա­տա­գիր» տա­ռա­ցիօ­րէն կը նշա­նա­կէ՝ նա­խա­սահ­մա­նուած վի­ճակ։ Բայց ճա­կա­տա­գի­րը որ­պէս կեան­քի ըն­թաց­քին ազ­դու մէկ տար­րը, կամ կեան­քի ճամ­բուն ու­ղե­ցոյ­ցը, ի­րա­պէս գո­յու­թիւն ու­նի՞, ա­ւե­լի բաց կեր­պով. «ճա­կա­տա­գիր» ը­սուա­ծը կա՞յ։