Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Հպար­տու­թեան մա­սին յա­ճախ կը խօ­սինք, քա­նի որ ան մարդ էա­կին կեան­քին ան­բա­ժան մէկ զգա­ցումն է, եւ կա­րե­լի է հան­դի­պիլ ա­նոր ա­մէ­նու­րեք։ Հպար­տու­թիւ­նը՝ պար­ծանք, գո­ռո­զու­թիւն, պա­տուի զգա­ցում մըն է, որ կը նմա­նի ա­ւա­զի վրայ հաս­տա­տուած՝ ա­ռանց հիմ­նա­քա­րի բարձ­րա­ցած շէն­քի, որ ի վեր­ջոյ քա­րու­քանդ ըլ­լա­լու, փուլ գա­լու դա­տա­պար­տուած է։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ա­նու­րա­նա­լի ի­րո­ղու­թիւն մըն է, թէ Է­սաեան վար­ժա­րա­նը մեր ա­մե­նա­կա­րե­ւոր հաս­տա­տու­թիւն­նե­րէն մէկն է։ Է­սաեան վար­ժա­րա­նը հան­դի­սա­ցած է ի­րա­կան կրթա­կան օ­ճախ մը, ինչ­պէս նաեւ մշա­կու­թա­յին ան­դաս­տան մը եւ լոյ­սի կեդ­րոն մը՝ հայ տու­նին, հայ ըն­տա­նի­քին հա­մար։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Եր­բեք խոր­հա՞ծ էք, սի­րե­լի՜ բա­րե­կամ­ներ, կեան­քի ըն­թաց­քին ա­մէն մէկս ո՞ր­քան կը գնա­հա­տենք ի­րա­կան ար­ժէք­նե­րը, կամ ը­սենք՝ ո՞ր­քան գի­տենք ար­ժէ­քը, մեր շուր­ջին­նե­րուն։ Երբ «ար­ժէք գնա­հա­տել», «ար­ժէ­քը գիտ­նալ» կ՚ը­սենք, այս ընդ­հա­նուր է՝ թէ՛ ան­ձի հա­մար, թէ՛ դէպ­քե­րու, ե­րե­ւոյթ­նե­րու հա­մար եւ թէ ա­մէն տե­սակ ի­րե­ղէն­նե­րու՝ ինչ­քե­րու, ա­ռար­կա­նե­րու, գոր­ծիք­նե­րու եւ գոյ­քե­ղէն­նե­րու հա­մար։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յա­ճախ կը խօ­սինք ա­մուս­նու­թեան մա­սին, սա­կայն պէտք է բնա­կան նկա­տուի այս, քա­նի որ ա­մուս­նու­թիւ­նը ան­բա­ժան մէկ տարրն է կեան­քին, եւ մեր ա­ռօ­րեա­յին մէջ միշտ կը դի­մա­ւո­րուինք այս գա­ղա­փա­րով։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Կեան­քի մէջ կա­րե­ւոր է՝ բա­րին ու չա­րը ճանչ­նալ եւ ըստ այնմ շար­ժիլ, ի հար­կին կան­խազ­գու­շա­կան մի­ջոց­նե­րով ա­ռաջ­քը առ­նել չա­րին ու չա­րա­գոր­ծու­թեան։ Ար­դա­րեւ կեան­քը լե­ցուն է բա­րիք­նե­րով, բայց նաեւ՝ չա­րիք­նե­րով։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Ի­մաս­տու­թիւն» բա­ռը ու­նի հո­մա­նիշ բա­ռեր՝ «խե­լա­հա­սու­թիւն», «փոր­ձա­ռու­թիւն», «խելք», «հան­ճար», ինչ­պէս նաեւ՝ փո­խա­բե­րա­կան ի­մաս­տով՝ «ող­ջամ­տու­թիւն», «ող­ջա­խո­հու­թիւն», «վսե­մա­խո­հու­թիւն», «ե­րե­ւոյթ­նե­րու խոր ի­մա­ցու­թիւն՝ ըմբռ­նում»։ Բո­լոր այս նշա­նա­կու­թիւն­նե­րուն հետ ի­մաս­տու­թիւ­նը կը յի­շուի նաեւ ա­նու­նով մը՝ որ­պէս «հո­մա­նիշ» եւ նոյ­նի­մաստ կամ նոյ­նա­նիշ բառ, որն է՝ Սո­ղո­մոն եւ կը գոր­ծա­ծուի «Սո­ղո­մոն ի­մաս­տուն» ձե­ւով։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մեր ա­ռօ­րեայ կեան­քին մէջ տե­սակ տե­սակ բնա­ւո­րու­թեան եւ նկա­րագ­րի տէր մար­դոց հետ կը դի­մա­ւո­րուինք։ Մարդ զգա­յուն եւ յու­զա­կան խառ­նուածք ու­նե­ցող էակ մըն է եւ այդ պատ­ճա­ռով, ու­զէ կամ չու­զէ կ՚ազ­դուի եւ կը տպա­ւո­րուի իր շուր­ջը գտնուած մար­դոց­մէ եւ պա­տա­հած դէպ­քե­րէ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Հայ Ա­ռա­քե­լա­կան Ե­կե­ղե­ցին կը տօ­նէ մեր Տէր Յի­սուս Քրիս­տո­սի Ծննդեան եւ Աս­տուա­ծա­յայտ­նու­թեան տօ­նը։ Աս­տու­ծոյ մար­դե­ղու­թեան եւ մար­դու բնու­թիւն ստա­նա­լու հրա­շա­լի՜ ե­ղե­լու­թիւ­նը, ա­մէն տա­րի Յու­նուար 6-ին՝ որ­պէս ան­շարժ տօն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Խա­ղա­ղու­թեամբ՝ խա­ղա­ղու­թեան հա­մար ող­ջու­նել՝ բա­րե­ւել, ո՜ր­քան կա­րե­ւոր է մարդ­կու­թեան հա­մար։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Հո­գե­հան­գիստ», տա­րա­ցիօ­րէն կը նշա­նա­կէ՝ «ննջե­ցեա­լի հո­գի­նե­րու յա­ւի­տե­նա­կան հան­գիս­տին հա­մար ա­ղօթք, պա­տա­րագ»։ Ար­դա­րեւ «հո­գի» բա­ռը՝ բնիկ հըն-դեւ­րո­պա­կան «pouiio», «peu», «pau», փչել, հով հա­նել, ու­ռեց­նել, սու­լել եւ «հո­գի»ն ա­ւան­դել, ար­մա­տէն կու գայ։