ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Հայրիկ կը հաւատայ, որ այդ եւ կնոջ պարտաւորութիւնները տարբեր ըլլալով հանդերձ, անոնք պարտաւոր են հաւասարութեամբ ապրիլ՝ «սէր՝ սիրոյ փոխան, խնամք՝ խնամոց փոխան, սիրտ՝ սրտին փոխան, հաւատարմութիւն՝ հաւատարմութեան փոխան» տալով, որովհետեւ այդ սրբազան արժէքներու պարտաւորութիւնը երկուքին վրայ դրուած է հաւասարապէս:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
«Եւ հրաման ըրաւ որ ժողովուրդը խոտին վրայ նստեցնեն։ Հինգ նկանակը եւ երկու ձուկը առաւ, դէպի երկինք նայելով օրհնեց եւ կտրելով նկանակները աշակերտներուն տուաւ եւ աշակերտները՝ ժողովուրդին։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Ներկայ աշխարհը կը հաւատայ, թէ այր ու կին հաւասար են։ Այո, Աստուած Եւան ստեղծեց Ադամի կողէն եւ որպէս օգնական տուաւ անոր, որպէսզի մէկը միւսէն բարձր չըլլայ, անոնց միջեւ տեղ չգտնէ «տէր» ու «ծառայ»ի հոգեբանութիւնը. սակայն հաւասար ըլլալով հանդերձ իւրաքանչիւրը ունի իր պարտաւորութիւններն ու իրաւունքները, այդ իսկ պատճառով Հայրիկ իր «Դրախտի ընտանիք» աշխատութեան 10-րդ գլուխը կը վերնագրէ «Փոխադարձ պարտիք եւ իրաւունք առն եւ կնոջ» խորագրով:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Մարդկային ենթակայական փորձառութիւնը զոհ գացած է առարկայական ճշմարտութեան։ Ընդհանրապէս ենթակայական փորձառութիւնը կարեւորագոյն հարց ընդունուած է եւ առարկայական ճշմարտութիւնը՝ անտեսուա՛ծ։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Խրիմեան Հայրիկ խօսելով սիրոյ կարեւորութեան մասին, լաւապէս կը գիտակցի, որ աշխարհի մէջ գոյութիւն ունին շատ մը դժուարութիւններ, որոնք ցաւ ի սիրտ յաճախ կը յաջողին սպաննել նաեւ այդ սէրը. որպէս օրինակ Հայրիկ կը յիշէ. «աղքատութիւն, թշուառութիւն, զրկանք, զաւակաց կորուստ, ստահակութիւն եւ աշխարհիս այլ եւ այլ պատահար ձախորդութիւնք». այս դժուարութիւնները կրնան թէ՛ սպաննել սէրը եւ հակառակը՝ ամրացնել. Հայրիկ կ՚ըսէ. «երբ ամուսնեաց սէրը կենդանի է, քաղցր է այդ ամէն դառնութիւնները կ՚անուշացնէ, մոխիրի կեանքը դրախտ կը լինի, ապերջանկութիւնը՝ երջանկութիւն կը դառնայ»:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
«Երանի՜ թէ Քու ձեռքդ մեզի հետ ըլլայ»։ Ահաւասիկ, այս անկեղծ խնդրանքին մէջ է, որ մենք կը կարօտինք եւ մեր կարօտը կը յայտնենք Աստուծոյ՝ որ Իր ձեռքը դնէ մեր վրայ՝ հոգալու եւ խնամելու համար մեզ, քանի որ Ան է մեր Նախախնամը՝ մեր երկնային ամենագութ Հայրը։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Հայրիկ հարսանիքի ուրախութեան մասին իր մտածումները փոխանցելէ ետք կ՚անցնի նոր գրութեան մը՝ «Կոչումն հարսին եւ փեսային» խորագրով եւ առաջին տողին մէջ իսկ այդ կոչումը կը կոչէ «սուրբ» եւ «նուիրական», որովհետեւ անոնց միութիւնը Տիրոջ օրէնքն է, հրամանն ու հրաւէրը, որով հարսը կը կոչուի մայրութեան, իսկ փեսան՝ հայրութեան: Սուրբ Պսակի խորհուրդէն ետք անոնք արդէն կը կոչուին դառնալու հայր եւ մայր եւ Հայրիկի համաձայն՝ «չկան աշխարհիս վերայ այլ անուանք, կամ զանազան վայելուչ եւ փառաւոր տիտղոսներ որ հաւասարին եւ համեմատին սոյն սքանչելի անուանց հետ». մինչեւ անգամ թագաւոր, կայսր, իշխան եւ այլ փառաւոր անուանումներ այնքան մեծ չեն՝ ինչքան հայր եւ մայր կոչումը:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Գեղեցկութիւնը, բարութեան եւ ճշմարտութեան հետ, կեանքի հիմնական եւ էական սկզբունքն է։ Բայց այս սկզբունքը աշխարհային նեղ առումով յարաբերական ըմբռնում մըն է. ի՞նչ է գեղեցկութեան չափանիշը, ի՞նչ բան գեղեցիկ է, ո՞վ գեղեցիկ է։ Այս հարցումները ստուգապէս պատասխանել կարելի չէ:
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Խրիմեան Հայրիկ ընդհանուր ներածականին մէջ ընդհանուր ձեւով խօսած էր պսակի խորհուրդին մասին, սակայն իր 8-րդ գլուխով կու գայ աւելի մանրամասն խօսելու անոնց մասին. Հայրիկ այս գլուխը կը կոչէ «Հարսանիք եւ խորհուրդ պսակին». Հայրիկ Սուրբ Պսակն ու խորհուրդը կը բնորոշէ որպէս «Նոր կենաց մուտն» եւ այդ սրբազան արարողութիւնը կը համեմատէ Դրախտի մէջ կատարուած պսակադրութեան հետ։
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Մարդ ինչ որ ընէ՝ կարեւոր կամ անկարեւոր, բարի եւ օգտակար եւ կամ բարձր նպատակի համար կամ սովորական, պէտք է միշտ ճշմարտութեան ծառայէ։ Այն գործունէութեան մէջ, որ ճշմարտութեան ծառայելու նպատակ չկայ՝ ի զուր աշխատանք մըն է։
