Հոգե-մտաւոր

ԱՅՐՈՂ ՆԱԽԱՆՁԱԽՆԴՐՈՒԹԻՒՆ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Աշխարհի վրայ գոյութիւն ունեցող մարդկային մեծագոյն արժէքներէն մէկն է նախանձախնդրութիւնը՝ պատուի եւ սրբազան արժէքներու հանդէպ բծախնդրութիւնն ու գիտակցութիւնը, որ մարդուն կու տայ պատկանելիութիւն՝ բնորոշելու համար զինք ուրիշէն: Այդ նախանձախնդրութիւնը պատճառ կ՚ըլլայ արժէքներու գոյատեւման եւ առանց առարկութեան անցեալէն մեզի հասնող ամէ՛ն բան՝ մշակոյթ, լեզու, արուեստ թէ՛ գրականութիւն արգասիքն են նախանձախնդրութեան:

ՀՈԳԻՆԵՐԸ ՇՊԱՐԷ՛Ք

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Գեղեցկութիւնը ինչքա՜ն յարաբերական է ու անոր սահմանումը անստոյգ. անձի համար ամենագեղ կարծուող երեւոյթ մը՝ ուրիշի համար կրնայ թուիլ տգեղ ու տձեւ, հետեւաբար կատարեալ գեղեցկութիւն մը գոյութիւն չի կրնար ունենալ:

ՃԵՂՔ ՄԸ ՀՈՂԻՆ… ՃԵՂՔ ՄԸ ՍԻՐՏԻՍ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Մեր թուականէն 33 տարիներ առաջ՝ 7 դեկտեմբեր 1988-ի ժամը 11.41-ին բնութիւնը իր պոռթկումը ունեցաւ եւ հրաբուխի սաստկութեամբ երկիրը շարժեցաւ, որ պատուհաս դարձաւ աւելի քան 700 հազար հայորդիներու: Երկրաշարժ, որ գետնատակ ըրաւ 4 քաղաք, 21 հազար բնակելի շէնք, 88 դպրոց եւ 88 մանկապարտէզ, 84 հիւանդանոց եւ բոյժկէտ...:

ՎԻՃԱԿԱՀԱՆՈՒԹԻՒՆԸ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂ­ԼԵԱՆ

​Մեր թուականէն 64 տարիներ առաջ՝ 1957-ին, Նանսիի շրջակայքը բնակող Անտրէ Լուաման անունով անձ մը ազգային վիճակահանութեան տոմս մը կը գնէ: Յաջորդող օրերուն ձայնասփիւռէն կը հետեւի շահող տոմսերու ցանկին եւ զարմանքով կը լսէ իր տոմսի թիւերը, որոնք գրած էր նաեւ տետրակի մը մէջ. հրճուանքը անսահման կ՚ըլլայ. իր տոմսը շահած էր չորս միլիոն ֆրանք:

ՄՈՒՐԱՑԿԱՆՆԵՐԸ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Արդէն իսկ հինգերորդ ամիսն է կը տեսնեմ տասնմէկ ամեայ պատանի մը, ամէ՛ն օր Յիսուս Քրիստոսի սրբանկար մը եւ կամ փոքր թաշկինակի ծրար մը ձեռքին ցուցալոյսին տակ կեցած կը սպասէ կարմիր լոյսին՝ որպէսզի ինքնաշարժներուն մօտենալով գումար խնդրէ: Պատահեցաւ այդ վայրէն անցնիմ ուշ գիշերով. հակառակ ցուրտին դարձեալ այդտեղ էր:

ՀԱՒԱՏԱՑԵԱԼ ԱՆՀԱՒԱՏՈՒԹԵԱՄԲ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Տարօրինակ բան է հայ ըլլալը. մանաւա՛նդ սփիւռքի՛ հայ ըլլալը, որովհետեւ ինչքա՛ն կ՚ուզենք նոյնանալ, այնքան ալ կ՚ուզենք տարբերիլ տեղացիէն՝ սակայն օտար չենք ուզեր կոչուիլ: Այդ իսկ պատճառով սփիւռքահայերու մօտ գոյութիւն ունի երկու տարբեր «մենք»եր. առաջինը մենք՝ որպէս հայութիւն՝ ամբողջութեան մէջ, եւ մենք՝ որպէս սփիւռքահայութիւն՝ տարբեր հաւաքական «մենք»էն:

ԴՐԱԽՏԷՆ ՏԱՐՏԱՐՈՍ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Այսօր, երբ ամէն տեղ կը բարձրաձայնուի հայերէն լեզուի կարեւորութեան ու ահազանգող նահանջին մասին, երբ հասակ առնող հայ երիտասարդներ անփոյթ քայլերով կը հեռանան մայրենիէն եւ անհաղորդ կը դառնան հայ կեանքին, մշակոյթին ու բարքերուն, երբ սփիւռքի մէջ եկեղեցական, կազմակերպչական ու ընկերային կեանքը կը հայաթափուի եւ ուծացման ուղին կը բռնեն, պատմութիւնը կու գայ գիտակցութեան հրաւիրելու իւրաքանչիւրս իրաւազրկուած մայրենիին հանդէպ:

ՆԵՐՍԻՍԵԱՆ ՎԱՐԺԱՐԱՆ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Մեր պատմութեան մէջ կան անուններ եւ տեղանուններ, որոնք ցաւ ի սիրտ կորսուելով իրենց անունը ձգած են պատմութեան էջերուն մէջ. կեանքը անոնցմէ շատերուն զլացած է նոյնիսկ այդ մէկը եւս: Այդ կորսուող անուններուն մէջ յատկանշական է մի քանի դպրոցներու եւ ուսումնարաններու անունները, որոնք հայ ազգին տուած են բազմաթի՜ւ մտաւորականներ, գրողներ եւ փիլիսոփաներ:

ԿԵՂԾԱՒՈՐ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ

Եթէ կ՚ուզէք հայ ժողովուրդի դժբախտ իրականութիւնն ու մտքի փտածութիւնը չտեսնել, հեռո՛ւ մնացէք համացանցէն, ուր մսավաճառն ու կօշկակարը, վարորդն ու այգեգործը, դարբինն ու բանուորը դարձած են քաղաքագէտ, դիւանագէտ ու խորհրդական:

Էջեր