Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Սի­րե­լի՜ բա­րե­կամ­ներ, մար­դիկ ընդ­հան­րա­պէս կը տես­նուին եւ կը ճանչ­ցուին ի­րենց ար­տա­քին ե­րե­ւոյ­թով, եւ շատ ան­գամ ծա­ծուկ կը մնայ ա­նոնց նե­րաշ­խար­հը։ Մինչ­դեռ մար­դուս նե­րաշ­խար­հը կը կազ­մէ «իս­կա­կան մարդ»ը՝ իր յու­զում­նե­րով, փա­փաք­նե­րով, կիր­քե­րով, մտա­ծում­նե­րով, մէկ խօս­քով՝ իր նկա­րագ­րո՛վ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ստո­րեւ կը շա­րու­նա­կենք Մա­ղա­քիա Ար­քեպս. Օր­մա­նեա­նի «Խոհք Եւ Խօսք»ի ԾԷ հա­տուա­ծը ներ­կա­յաց­նել։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ան­ցեա­լի մա­սին տե­ղե­կու­թիւն ու­նե­նալ, մա­նա­ւանդ ան­ցեա­լը ար­ժա­նա­հա­ւատ անձ­նա­ւո­րու­թիւն­նե­րու վկա­յու­թեամբ ու­սում­նա­սի­րել եւ դի­տել, նկա­տե­լի է, որ ներ­կան շատ ա­ւե­լի հասկ­նա­լի եւ դիւ­րու­թեամբ ըմբռ­նե­լի կ՚ը­նէ, քա­նի որ ան շատ ա­ւե­լի յստակ կը տես­նուի։ Այդ իսկ պատ­ճա­ռով է որ ան­ցեա­լին պէտք է կա­րե­ւո­րու­թիւն ըն­ծա­յուի։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Բնու­թեան մէջ հա­կա­դիր ու­ժեր են չա­րը եւ բա­րին՝ մէ­կը ժխտա­կան, միւ­սը դրա­կան։ Մէ­կը՝ վնա­սա­կար, միւ­սը՝ օգ­տա­կա՛ր։ Եւ բա­րին չա­րին դար­մանն է միշտ, ո­րուն կա­րե­լի է ը­սել նաեւ՝ սխա­լի մը սրբագ­րու­թիւ­նը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ան­կա­րե­լի՜ է մարդ­կա­յին սէ­րը ըմբռ­նել ա­ռանց ըմբռ­նե­լու ա­նոր տա­ռա­պան­քը, ցա­ւը, վիշ­տը սրտին մէջ՝ զոր կը ստեղ­ծէ սէ՛­րը։
Կա՛ն այն­պի­սի տա­ռա­պանք­ներ՝ ո­րոնք սէր կը ստեղ­ծեն, եւ կա՛ն այն­պի­սի սէ­րեր, ո­րոնք ցաւ ու տա­ռա­պանք կը ստեղ­ծեն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Այ­լա­կեր­պու­թիւն» կը նշա­նա­կէ կեր­պա­րա­նա­փո­խու­թիւն, ձե­ւա­փո­խու­թիւն, կեր­պա­րան­քէ մը՝ ու­րիշ կեր­պա­րանք անց­նիլ՝ կեր­պա­փո­խու­թիւն։ Ուս­տի ե­թէ հար­ցը ար­տա­քին տես­քի, ձե­ւի փո­փո­խու­թիւն է, երկ­րա­ւոր ար­ժէ­քի մը փո­փո­խու­թիւ­նը կ՚են­թադ­րէ, իսկ ե­թէ հո­գե­ւոր աշ­խար­հի, ներ­քին փո­փո­խու­թիւն մըն է, ա­սի­կա հո­գե­պէս, ներք­նա­պէս փո­խուիլ է։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Պօ­ղոս Ա­ռա­քեալ, կորն­թա­ցի­նե­րուն գրած իր ա­ռա­ջին նա­մա­կին մէջ կը սահ­մա­նէ «սէր»ը, եւ կ՚ը­սէ, թէ՝ սէր ու­նե­ցո­ղը համ­բե­րա­տար եւ քաղց­րա­բա­րոյ, եր­կայ­նա­միտ, այ­սինքն՝ նե­րող կ՚ըլ­լայ։ Ար­դա­րեւ նե­րո­ղամ­տու­թեան նա­խա­պայ­մանն է՝ հան­դուր­ժո­ղու­թիւն, համ­բե­րու­թիւն եւ քաղց­րա­բա­րոյ նկա­րա­գիր։ Այն որ կը համ­բե­րէ՝ կը հան­դուր­ժէ եւ գո­նէ եր­կար ժա­մա­նակ չի գրգռուիր բա­րու­կան վատ զգա­ցու­մով եւ կը նե­րէ։ Նե­րել, տե­սա­կէ­տով մը կը նշա­նա­կէ իր «Ես»էն չտա­րուիլ եւ զո­հո­ղու­թիւն ը­նել, զի­ջա­նիլ եւ համ­բե­րե՛լ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Յա­ճախ կը կրկնենք՝ «ա­ռող­ջու­թիւն»ը իր ընդ­հա­նուր եւ լայն ա­ռու­մով, պէտք չէ՛ հասկ­նալ միայն «մարմ­նա­կան ա­ռող­ջու­թիւն»։ Ար­դա­րեւ, մարդ միայն մարմ­նա­ւոր էակ մը չէ, այլ նաեւ՝ հո­գե­ւոր եւ մտա­ւոր, բա­նա­կան էակ մըն է։ Ու­րեմն չի բա­ւեր միայն «մարմ­նա­կան ա­ռող­ջու­թիւն»ը՝ կա­տա­րեալ ա­ռողջ մարդ մը ըլ­լա­լու հա­մար, հա­պա պէտք է նաեւ հո­գե­կան ու մտա­յին ա­ռող­ջու­թիւ­նը, ը­սենք՝ կա­տա­րե­լու­թիւ­նը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Պէտք է խոս­տո­վա­նինք, թէ մեր ա­մէն կար­դա­ցա­ծին չենք հա­ւա­տար, մա­նա­ւանդ երբ գրուա­ծին նիւ­թը «անձ» մըն է։ Յա­ճախ խոր­հած ենք թէ՝ ե­թէ նոյն գրուածք­նե­րը տա­րի­ներ վերջ կար­դա­ցուին, կար­դա­ցող­ներ պի­տի կար­ծեն կամ պի­տի են­թադ­րեն, որ իր մա­սին գրուած «անձ»ը՝ «դի­ցա­բա­նա­կան հսկայ» մըն է իր ի­մա­ցա­կան յատ­կու­թիւն­նե­րո­վը եւ գե­ղա­րուես­տա­կան տա­ղան­դո­վը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Թե­րեւս անձ­նա­կան տկա­րու­թիւն մըն է՝ երբ օ­դը տաք է, միտքս կ՚ամ­լա­նայ, գո­նէ ա­ւե­լի դան­դաղ կ՚աշ­խա­տի քան գաղջ կամ պաղ օ­դի մը։