Արխիւ

ՃՀՓ­-ա­կան եր­կու ե­րես­փո­խան­ներ՝ Փոխ-կու­սակ­ցա­պետ Զէյ­նէպ Ալ­թըօք (Իզ­միր) եւ Սե­լի­նա Տո­ղան (Իս­թան­պուլ) նա­մակ մը գրե­ցին Ար­դա­րա­դա­տու­թեան նա­խա­րար Պե­քիր Պոզ­տա­ղին։ Այդ առ­թիւ ա­նոնք ու­շադ­րու­թիւն հրա­ւի­րե­ցին երկ­րէն ներս փոք­րա­մաս­նու­թիւն­նե­րուն ուղ­ղեալ ա­տե­լու­թեան ար­ձա­նագ­րած վե­րել­քին վրայ եւ կոչ ուղ­ղե­ցին զգայ­նու­թեան հա­մար։

Ա­մե­նայն Հա­յոց Տ.Տ. Գա­րե­գին Բ. Կա­թո­ղի­կո­սը ե­րէկ հայ­րա­պե­տա­կան այ­ցե­լու­թեամբ մեկ­նե­ցաւ Հնդկաս­տան։ Մայր Ա­թոռ Սուրբ Էջ­միած­նի աղ­բիւր­նե­րը տե­ղե­կա­ցու­ցին, թէ Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տը ու­ղե­ւո­րու­թեան ըն­թաց­քին կ՚այ­ցե­լէ Կալ­կա­թա­յի Հա­յոց Մար­դա­սի­րա­կան ճե­մա­րա­նը։

Տիար­պա­քը­րի մէջ ե­րէկ տե­ղի ու­նե­ցաւ ա­հա­բեկ­չա­կան յար­ձա­կում մը։ Ճա­նա­պար­հա­յին ոս­տի­կա­նու­թեան հա­կակշռ­ման շրջա­նա­յին կեդ­րո­նը դար­ձաւ ան­ջա­տո­ղա­կան ա­հա­բեկ­չա­կան ՓՔՔ կազ­մա­կեր­պու­թեան թի­րա­խը։

Թոփ­գա­բուի ըն­տա­նի­քը խան­դա­վա­ռու­թեամբ նշեց Ս. Աս­տուա­ծած­նի տա­ղա­ւա­րը։ Թա­ղի Ս. Նի­կո­ղա­յոս ե­կե­ղեց­ւոյ մէջ տա­ղա­ւա­րի առ­թիւ պա­տա­րա­գեց Տ. Մի­նաս Քհնյ. Ճի­հան­կիւ­լեան։

Սու­րիոյ ներ­քին պա­տե­րազ­մի ի­րա­դար­ձու­թիւն­նե­րը կը շա­րու­նա­կեն մնալ Թուր­քիոյ ու­շադ­րու­թեան կի­զա­կէ­տին, միեւ­նոյն ժա­մա­նակ կը բնո­րո­շեն Ան­գա­րա-Ո­ւա­շինկ­թըն յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն ըն­թաց­քը։ Մեմ­պիչ քա­ղա­քը վեր­ջերս ա­զա­տագ­րուե­ցաւ «Ի­րաք-Շա­մի իս­լա­մա­կան պե­տու­թիւն» (Ի­ՇԻՊ) ա­հա­բեկ­չա­կան խմբա­ւո­րու­մէն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

17 Սեպ­տեմ­բեր 1911 թուա­կիր Հայ Մա­մու­լին մէջ կը հան­դի­պինք «Բաց-հար­ցա­րան» նա­մա­կի մը՝ ուղ­ղուած Պատ­կա­ռե­լի Կրօ­նա­կան Ժո­ղո­վին՝ Մա­նուկ Դա­նիէ­լեա­նի կող­մէ, ուր պա­տաս­խան կը սպա­սուի կարգ մը քա­հա­նա­նե­րու զեղ­ծա­րար եւ ան­նե­րե­լի յան­ցանք­նե­րով պատ­ճառ դար­ձած գայ­թակ­ղու­թիւն­նե­րուն մա­սին։ Մա­նուկ Դա­նիէ­լեա­նի ստո­րագ­րու­թեամբ յանձ­նուած այս գրու­թեան մէջ, այդ­պի­սի քա­հա­նա­ներ կ՚ա­նուա­նուին՝ «գիժ-տէր­տէր­ներ»։ Ու­րեմն տես­նենք, թէ այս գրու­թեամբ ո՞ր հար­ցում­նե­րուն պա­տաս­խան կը սպա­սուի։

Վրաս­տա­նի հայ կի­նե­րու «Շու­շա­նիկ» միու­թեան նա­խա­ձեռ­նու­թեամբ, Վի­րա­հա­յոց Թե­մի Ա­ռաջ­նոր­դա­րա­նի, «Հա­յար­տուն» կեդ­րո­նի եւ ան­հատ բա­րե­րար­նե­րու ա­ջակ­ցու­թեամբ Թիֆ­լի­զի Ս. Էջ­միա­ծին ե­կե­ղեց­ւոյ բա­կին մէջ տե­ղի ու­նե­ցած է հայ­կա­կան ազ­գա­յին կա­րեկ­րա­տե­սա­կի՝ տոլ­մա­յի փա­ռա­տօն-մրցու­մը: Ըստ «Ար­մէնփրէ-ս»ի, այս մա­սին տե­ղե­կա­ցու­ցած է Վի­րա­հա­յոց Թե­մը՝ ա­ւելց­նե­լով. «Լաւ ա­ւան­դու­թիւն դար­ձած է Վրաս­տա­նի ազ­գա­յին միւս ար­ժէք­նե­րուն հետ միա­սին ներ­կա­յաց­նել նաեւ հայ­կա­կան խո­հա­նո­ցը իր բազ­մա­զա­նու­թեամբ, որ հա­յոց բազ­մա­դա­րեան մշա­կոյ­թի ան­բա­ժան մասն է:

«Ա­կօս» շա­բա­թա­թեր­թի հիմ­նա­դիր Հրանդ Տին­քի դէմ գոր­ծուած մա­հա­փոր­ձին շրջագ­ծով ե­րէկ չորս հո­գի եւս ձեր­բա­կա­լուե­ցաւ։

Հա­լէ­պի մէջ վեր­ջերս տե­ղի ու­նե­ցած ծանր մար­տե­րուն ըն­թաց­քին ան­հե­տա­ցած էր հայ զի­նուոր մը, ո­րուն ա­նու­նը մին­չեւ վեր­ջերս չէր յստա­կա­ցած։ Սու­րիոյ ներ­քին պա­տե­րազ­մի մթնո­լոր­տին մէջ տեղ­ւոյն հա­յու­թեան մատ­նուած վի­ճա­կին շուրջ տե­ղե­կու­թիւն­ներ փո­խան­ցող հայ­կա­կան աղ­բիւր­նե­րը ո­րոշ չա­փով հա­կա­սա­կան տուեալ­ներ կը փո­խան­ցէին կամ լռու­թիւն պա­հել կը նա­խընտ­րէին այս նիւ­թին շուրջ։