Արխիւ
Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարք Ամեն. Տ. Սահակ Ս. Արք. Մաշալեանի նախագահութեամբ, այսօր երեկոյեան Պատրիարքարանի մէջ նախատեսուած է կարեւոր խորհրդակցութիւն մը։ Այս առթիւ օրակարգի վրայ կու գան պոլսահայ վարժարաններու վերաբերեալ առկայ խնդիրները։
Արցախը կը շարունակէ ամբողջովին շրջափակուած մնալ։ Աշխարհէն պաշարուած իրավիճակի մէջ Արցախի հայութիւնը կը դիմագրաւէ աննկարագրելի ողբերգութիւն մը, որ յղի է ծանրածանր հետեւանքներու։
Կը տեղեկանանք, որ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Թանգարաններու եւ արխիւի տնօրէն Տ. Ասողիկ Աբեղայ Կարապետեան կոչուած է կարեւոր նոր պաշտօնի մը։ Այսպէս, Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց Հայրապետի օրհնութեամբ՝ հայր սուրբը ընդգրկուած է Երեւանի Մատենադարանի հիմնադրամի Հոգաբարձուներու խորհուրդի կազմին։
Թուրքիա-ԱՄՆ շփումներուն ընթացքին հետեւողականօրէն օրակարգի վրայ կը պահուին Հայաստանի վերաբերեալ հարցերը:
Հաքան Ֆիտան եւ Էնթընի Պլինքըն քննարկումներ ծաւալեցին Անգարա-Ուաշինկթըն առանցքի առաջնահերթութիւններուն կապակցութեամբ:
Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը երէկ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի մէջ ընդունեց ՄԱԿ-ի Մանկական հիմնադրամի (UNICEF) Հայաստանի գրասենեակի ներկայացուցիչ Քրիստինէ Վայկանտը։
Մխիթարեան վարժարանին մէջ նախընթաց օր տեղի ունեցաւ լիսէի ընթացաւարտներու հրաժեշտի հանդէսը։ Երեկոյթի պատուոյ հիւրն էր Թուրքիոյ կաթողիկէ հայոց վիճակաւոր Տ. Լեւոն Արք. Զեքիեան, որու կողքին էին Մխիթարեան միաբանութեան Իսթանպուլի վանատունէն Հայր Յակովբոս Ծայրագոյն Վարդապետ Չօփուրեան, ինչպէս նաեւ Հայր Վարդան Ծայրագոյն Վարդապետ Գազանճեան եւ Հայր Աբրահամ Ծայրագոյն Վարդապետ Ֆրատեան։
Սամաթիոյ ընտանիքը նախընթաց օր մեծ ոգեւորութիւն ապրեցաւ Սահակեան-Նունեան լիսէի շրջանաւարտութեան օրուան հանդէսին առթիւ։ 54-րդ շրջանի վկայեալները այս առթիւ ջերմօրէն շրջապատուեցան Սամաթիոյ ընտանիքի վարիչներուն եւ իրենց դասընկերներուն կողմէ։
Երեւանի Մատենադարանին մէջ կը սկսի ձեռնարկներու շարք մը, որ ձօնուած է Սուրբ Ներսէս Շնորհալի Հայրապետի վախճանման 850-րդ տարելիցին։ Ինչպէս ծանօթ է, այս տարելիցը ընդգրկուած է ԻՒՆԷՍՔՕ-ի «Հռչակաւոր մարդոց եւ կարեւոր իրադարձութիւններու յոբելեաններու օրացոյց»ին մէջ։
Հայաստանի արտաքին գործոց նախարար Արարատ Միրզոյեան յայտնեց, որ երկրին դէմ Ատրպէյճանի գործողութիւնները հրամայական կը դարձնեն հասցէական արձագանգը Հաւաքական անվտանգութեան պայմանագրի կազմակերպութեան (ՀԱՊԿ) կողմէ։
Հանրապետութեան նախագահը ընդունեց Հիւսիսային Իրաքի քրտական ինքնավարութեան վարչապետը:
Ռեճեփ Թայյիպ Էրտողան եւ Մեսրուր Պարզանի կանգ առին տարածաշրջանին ուղղեալ ահաբեկչական սպառնալիքներուն վրայ:
Երուսաղէմի Հայոց Պատրիարքութենէն ներս ձեռնադրութիւն՝ Տ. Սեւան Արքեպսկ. Ղարիպեանի կողմէ:
Սրբոց Յակոբեանց միաբանութեան երկու նոր սարկաւագները կատարեցին իրենց ծառայութեան ուխտը Մայր տաճարին մէջ:
ԵՊՀ-ի Արեւելագիտութեան ֆաքիւլթէի այս տարուան շրջանաւարտները Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի մէջ:
Ամենայն Հայոց Վեհափառ Հայրապետը մանրամասնօրէն պատասխանեց երիտասարդներու բազմաբնոյթ հարցումներուն:
ԱՐԵՒԻԿ ՊԱՊԱՅԵԱՆ
Հետաքրքրական է, թէ մարդ ինչպէ՞ս կրնայ ապրիլ առանց հաւատքի։ Զոր օրինակ, անհաւատները ինչպէ՞ս կ՚ապրին առանց Աստուծոյ։ Անոնք կը մերժեն Տիրոջ գոյութիւնը։
ԳԷՈՐԳ ՊԵՏԻԿԵԱՆ
Չեմ գիտեր ուրկէ՞ սկսիմ:
Օր մը, մեր տան ետեւի բաժինը, որ քանի մը պտղատու ծառերով շրջապատուած եւ անուանած՝ «մեր մեծ պարտէզը», այր եւ կին վերջապէս որոշեցինք անկէ որոշ բաժին մըն ալ յատկացնել բանջարանոցի մը համար:
ԲԺԻՇԿ ՎԱՀԱՆ ԱՐԾՐՈՒՆԻ (1901)
Արեւմտահայերէնի վերածեց՝
ՎԱՐԱՆԴ ՔՈՐԹՄՈՍԵԱՆ
Ամուսնութեան օգտաւէտութիւնը առողջապահական տեսակէտէ: Պատճառները: Ազապներու հիւանդութիւնները: Ժուժկալութեան վատ հետեւանքները կնոջ վրայ: Ամուրիներու ջղային դրութիւնը: Հիստերիա եւ խելագարութիւն: Ընտանեկան կեանքի բարոյական կողմը:
ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ
Պալաթի Ս. Հրեշտակապետաց եկեղեցին, որ իր լայնածիր եւ օրհնաձիր հովանին կը տարածէր, Էյուպէն՝ Խասգիւղ եւ երկճղի Ոսկեղջիւրի զոյգ ափերը քերելով, եւ մերթ աւելի բարձրերը, Էտիրնէգաբուի հայաբնակ բարձունքէն, «Քէֆէլի Մահլէսի»էն մինչեւ Թոփգաբու, եւ մինչ Սամաթիոյ Ս. Գէորգի, եւ Ղալաթիոյ Ս. Լուսաւորչի սահմանները կը հասնէր, շրջակայ հայաբնակ թաղերու բնակչութեան աճումով, հետզհետէ կառուցուեցան Թոփգաբուի Ս. Նիկողայոսը (1630), Գասըմփաշայի Ս. Յակոբը (1810), Էյուպի Ս. Եղիան (1822) եւ Ս. Աստուածածինը (1855 Պալաթցի Յակոբոս Պատրիարքի օրով), Խասգիւղի Ս. Ստեփաննոսը (1831) եւ Գարակէօմրիկի Ս. Յովհան Ոսկեբերան փայտակերտ եկեղեցին (1827). սոյն երկու վերջինները՝ Պալաթցի Կարապետ Պատրիարքի օրով (Կարապետ Գ. Պալատեցի. 1823-1831), «բազմաշխատ վաստակօք», Պալաթի Աւագ Տէր Պաղտասար Քահանայ Հօր, եւ Ամիրայ Շամտանճեանի՝ եկեղեցասէր եւ միանգամայն դպրոցասէր բարերարի, որ կը հանգչի Էտիրնէգաբուի գերեզմանատան մէջ. (1807-1888), նոյն կողմի հայերուն խնամատարը։
ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ
Եկեղեցական եղած ժամանակ շատեր կը մօտենային եւ կը խօսէին իրենց ընտանեկան հարցերուն մասին. շատեր կ՚ուզէին ամուսնալուծուիլ, իսկ շատեր ամէն գնով իրենց ընտանիքը կանգուն պահել կը փորձէին, սակայն երկուքի պարագային ալ հասարակաց կէտը այն էր, որ ուրախ չէին:
ՅԱԿՈԲ ՉՈԼԱՔԵԱՆ
Շատ բնական է կարծել, որ ամէն հայ իրաւունք ունի բողոքելու, թէ ի՛նչ ըսել է մէկ ազգ, բայց երկու լեզու, եւ ամէն հայ իրաւունք ունի պատկերացնելու մէկ ընդհանուր լեզու, որ իրողապէս չկայ, բայց ոմանց միտքին մէջ կրնայ ծագիլ․ մէկը կ՚ըսէ գրաբարը վերակենդանացնենք․ միւսը կ՚ըսէ թող ատիկա արեւելահայերէնը ըլլայ, երրորդը կ՚ըսէ շինենք նոր լեզու, ասկէ պատառ մը արեւմտահայերէն, անկէ պատառ մը արեւելահայերէն կը կցենք, կը մոռնանք «ծառիցն» ու «ծովիցը», կ՚որդեգրենք «ծառէն», «ծովէն» բարեհունչ հոլովաձեւը, կ՚որդեգրենք «գրում եմ» ձեւը, ա՛լ կարիք չի մնար «կը գրեմ կոր» ըսելու մեղքը գործել․․․ Եւ այսպէս շարք մը․․․ վերջացաւ գնաց, եղաւ միասնական հայերէն։
ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ
Պոլսահայ մեծանուն լեզուաբան Հրաչեայ Աճառեանի կեանքին անծանօթ դրուագները հետաքրքրութեամբ կ՚ընթերցուին: Իր կեանքը հայոց լեզուին եւ հայագիտութեան նուիրած մեծ գիտնականին ամէն մէկ օրը եղած է հետաքրքրական ու յագեցած:
ՏԻԳՐԱՆ ԳԱԲՈՅԵԱՆ
Երրորդ հանգրուան. 1970-ականենէն մինչեւ 2011 թուականի ժամանակահատուածը կը բնորոշուի իբրեւ ոսկէ հանգրուան Սուրիոյ մէջ հայ ժողովուրդի ներկայութեան, այս ժամանակաշրջանին բարգաւաճեցաւ թէ՛ սուրիահայ հաւաքական եւ թէ անհատական կեանքը բոլոր բնագաւառներուն մէջ: Սուրիոյ յարաբերական անդորրութիւնը առիթ ընծայեց այս վերելքին ու ստեղծուած իրավիճակը խթանեց սուրիահայ զանգուածին մեծ դերակատարութիւն ունենալու թէ՛ Սուրիոյ կերտումին եւ թէ հայ իրականութեան մէջ: