Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Գարեգին Եպիսկոպոս Խաչատուրեան, ապա Գարեգին Ա. Տրապիզոնցի Խաչատուրեան (1951-1961), «Շողակաթումներ-1925» գիրքին մէջ հրատարակուած «Կինը եւ մայրը» քարոզ-յօդուածին մէջ կ՚ըսէ. «Փոքրիկ շեղում մը։ Ի՞նչ է կին-մարդը համեմատութեամբ այր-մարդուն», եւ կը շարունակէ. «թերեւս չիկայ աւելի ճշգրիտ ու խորհրդապաշտիկ ըմբռնում մը քան այն՝ զոր Աստուածաշունչը կը պատկերացնէ ստեղծագործութեան պատմութեան առաջին էջին մէջ իսկ։

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Մարդկային փոխյարաբերութիւններու մէջ կարեւոր է եւ նո՛յնքան դժուար՝ մարդ ճանչնալը։ Եւ երբ «մարդ ճանչնալ» կ՚ըսենք, այս կը նշանակէ մարդուն ներաշխարհին մասին յստակ տեղեկութիւններ ունենալ եւ ո՛չ թէ պարզապէս ծանօթանալ անոր հետ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Սա անուրանալի ճշմարտութիւն մըն է, թէ մարդոց միջեւ որքան հաւասարութիւն, նոյնքան եւ աւելի, տարբերութիւններ կը գտնուին։ Իսկութեան մէջ հաւասարութեան կարեւորութիւնը եւ արժէքը կը յայտնուի այդ տարբերութիւններու շնորհիւ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մերժուելու զգացումը մարդկային փոխյարաբերութիւններու ամենէն վատ, ամենէն տհաճ վիճակներէն մին է։ Մարդ ցաւ կը զգայ, կը վշտանայ երբ իր արժէքը անտեսուի, անարգուի. այսինքն՝ մերժուի։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Ոեւէ մէկը ճրագը վառելէ ետք չի պահեր կամ կաթսայի տակ չի դներ, այլ աշտանակի վրայ կը դնէ, որպէսզի ներս մտնողները լոյսը տեսնեն», (ՂՈՒԿ. ԺԱ 23)։ Աւետարանի այս խօսքերէն կը հասկցուի, թէ հաւատքը պէտք է բացայա՛յտ ըլլայ, որպէսզի ամէն անոնք որ ճանչնալ կ՚ուզեն անձ մը, գիտնան նաեւ անոր ներաշխարհը՝ ամբողջութեա՛մբ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Խաչվերացէ ետք 8-րդ կիրակի օր Սուրբ Պատարագի ընթացքին կը կարդացուի Ղուկասի աւետարանին 8-րդ գլխուն 17-21 համարները։ Խաչվերացի յաջորդող 8-րդ կիրակին այս տարի կը հանդիպի 4 նոյեմբեր կիրակի օրուան։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդկային ցեղին յատուկ բանականութիւնը՝ մարդուն իր ազատ կամքովը շարժելու, շարժումները դատելու եւ անոնց մասին որոշումներ առնելու կարողութիւնը կու տայ։ Բայց այս ազատ կամքին, այսինքն ազատօրէն վարուելու առանձնայատկութիւնը իր հետ կը բերէ նաեւ պատասխանատուութեան զգացումը, եւ նոյն բանականութեան շնորհիւ, ան պարզ զգացումէ մը աւելի, գիտակցութեան կը փոխուի։

ՄԱՇՏՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅ ԳԱԼՓԱՔՃԵԱՆ

Խոկում եւ կեանքի փորձառութիւն, ահաւասիկ այս երկու վիճակէն է, որ կը ծնի իսկական տեսիլքը՝ որուն մէջ կը բռնուին մեծ մարդիկ եւ կը ստեղծեն հրաշալիքներ։ Այս իմաստով է որ Միւսէ, ֆրանսացի բանաստեղծը կ՚ըսէ, թէ՝ «մեծ ցաւեր, տառապանքներ են, որ կը ստեղծեն հրաշագործութիւններ եւ կը զօրացնեն մարդուս նկարագիրը»։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդկութեան ընդհանուր պատմութեան մէջ՝ դարերու ընթացքին «օրէնք»ի հանգամանք էր ստացած հասարակական անհաւասարութիւնը եւ խորթութիւնները եւ մարդս մարդու ստրուկ եւ հլու կամակատար էր դարձեր։ Ահաւասիկ, մարդկային արժանապատուութեան բոլորովին ներհակ այս իրողութեան դէմ հետզհետէ հաստատուեցան հաւասարութեան, եղբայրսիրութեան եւ անձնական կատարելութեան բարձր գաղափարները։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ միշտ ներկան է, որ կ՚ապրի եւ յաճախ ներկայի զբաղումներով եւ ապագայի մտահոգութիւններով զանց կ՚առնէ անցեալը։ Բայց մարդ կ՚ապրի երեք ժամանակներու մէջ՝ իրերայաջորդ ապրումներով: