Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Բամբասանքը չարախօսութեան եւ անիմաստ, սնամէջ խօսակցութեան այն ընդհանրացած ձեւն է, որ թէ՛ ընկերային եւ թէ ընտանեկան կեանքի մէջ անդարմանելի վէրքերու պատճառ կը դառնայ։ Ան անբուժելի, կործանարար, աւերիչ եւ վարակիչ ախտ մը՝ հիւանդութիւն մըն է, որ կը սնանի մարդուն տկարութենէն, թերութիւններէն եւ մանաւանդ անկայուն եւ անվստահելի նկարագիրէն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Տաղաւար» կը նշանակէ՝ հիւղ, վրան, մացառով շինուած խրճիթ։ Այս բառէն կու գայ. «տաղաւարահարք» կամ «տաղաւարահարաց տօն» սուրբ գրային ասացուածքը։ «Տաղաւարիլ» կը նշանակէ՝ «բնակիլ»։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ, ամբողջ պատմութեան ընթացքին, իր կեանքը դիւրացնելու համար գործիքներ, առարկաներ հնարած է, որոնք իրապէս դիւրատար ըրած են կեանքը։ Եւ դարձեալ մարդ, ժամանակի ընթացքին գործիքները, առարկաները դասաւորած է եւ մանաւանդ բաժնած է երկու գլխաւոր մասերու՝ բարի գործի ծառայող գործիքներ եւ չար գործի ծառայող գործիքներ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Ստորեւ կը շարունակենք Մեծ պահքի կիրակիներուն. չորրորդ Կիրակին՝ «Տնտեսի Կիրակի»ն ներկայացնել՝ մեր սիրելի՜ ընթերցող բարեկամներուն։
Մարդ իր հնարաւորութիւնները պարտաւո՛ր է օգտագործել ո՛չ թէ իր անձնական շահերուն ի նպաստ, այլ՝ հանրային օգտին եւ հասարակաց բարի՛քին համար։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մեծ պահքը ունի վեց կիրակիներ՝ որոնք առընչութիւն ունին աւետարանական վեց վկայութիւններու հետ։ Կիրակիներու այս շարքը սահմանուած է Ա դարուն՝ Յակոբոս Տեառնեղբօր եւ Դ դարուն՝ Կիւրեղ Երուսաղէմացիի կողմէ։ Ուրեմն, այդ կիրակիներն են. «Բուն Բարեկենդան», «Արտաքսման», «Անառակի», «Տնտեսի», «Դատաւորի», «Գալստեան» եւ «Ծաղկազարդի» կիրակներ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մեծ պահոց երկրորդ Կիրակին յիշատակումն է՝ մարդուն դրախտէն արտաքսման։ Արդարեւ Բարեկենդանի յաջորդող այս դէպքը մեզի ցոյց կու տայ՝ անհնազանդութեան հետեւանքը, որ է ստիպուիլ լքե՛լ այն ամէն բարիք, որ հնազանդութեան եւ հաւատարմութեան փոխարէն տրուած է մարդուն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Ո՛վ որ ծա­րաւ է՝ թող ին­ծի գայ եւ խմէ։ Ով որ ին­ծի կը հա­ւա­տայ, ինչ­պէս Սուրբ Գիր­քը կ՚ը­սէ.- Ա­նոր սիր­տէն կեն­սա­տու ջու­րի գե­տեր պի­տի բղխին», (ՅՈՎՀ. Է 37-38)։
­Տա­ղա­ւա­րա­հաց տօ­նը, գա­ւառ­նե­րու ժո­ղո­վուր­դը ի­րա­րու մօտ էր բե­րած, ա­նոնք ե­կած էին կրօ­նա­կան հան­դի­սու­թիւն­նե­րու մաս­նակ­ցե­լու, եւ կեան­քը կը շա­րու­նա­կէր իր սո­վո­րա­կան ըն­թաց­քը վրան­նե­րու տակ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մեծ պահոց շրջանի ամենակարեւոր ապրումն է «զղջում»ը, որ հետեւա՛նքն է ներհայեցողութեան, ինքնաճանաչութեա՛ն։ Արդարեւ, այս շրջանը առիթ մըն է անդրադառնալու ամէն մէկը իր ներաշխարհին եւ հոն փնտռելու եւ գտնելու՝ այն ամէն ինչ որ կ՚արատաւորէ, կ՚ապականէ հոգին եւ արդէն պղտոր միտքը՝ աւելի եւս պղտորութեան եւ անորոշութեան կը մատնէ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Եթէ մարդ տեղեակ ըլլայ, թէ գործիք մը ի՞նչպէս կ՚աշխատի եւ գիտնայ անոր մասին մանրամասնութիւններ, զայն գործածելը կը դիւրացնէ եւ գործիքը աւելի օգտակար կ՚ըլլայ։ Կեանքի մէջ ալ պարագան նոյնն է. կեանքը ճանչնալ, կեանքի փորձառութիւն ունենալ՝ կեանքը դիւրատար կ՚ընէ, կեանքի զանազան նեղութիւններուն, դժուարութիւններուն դէմ պայքարը աւելի հեշտ կը դարձնէ, կեանքը ապրիլ աւելի դիւրին կ՚ըլլայ, մէկ խօսքով՝ կեանքը աւելի դիւրատար կը հանդիսանայ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Բուն Բա­րե­կեն­դան»ը՝ որ կը նա­խոր­դէ Մեծ պահ­քին, մար­դուս դրախ­տա­յին կեան­քի, մարդ­կա­յին ան­սահ­ման եր­ջան­կու­թեան յի­շա­տակն է՝ կա­րօ­տի ար­տա­յայ­տու­թիւ­նը այդ ե­րա­նե­լի՜ շրջա­նին, որ դրախ­տի մէջ կը վա­յե­լէին Ա­դամ եւ Ե­ւա՝ նա­խած­նող­նե­րը։
Ըստ ժո­ղովր­դա­կան ա­ւան­դու­թեան՝ Բա­րե­կեն­դա­նին թո­նի­րը՝ այն կա­ւէ վա­ռա­րա­նը, ուր հաց կ՚ե­փուի, միշտ վառ եւ պատ­րաստ պէտք է ըլ­լար, եւ ըն­տա­նե­կան սե­ղան­նե­րու վրայ պէտք է ա­մէն ինչ ա­ռատ եւ ճոխ ըլ­լար։