Հոգե-մտաւոր

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մկրտիչ Ա. Վա­նե­ցի Խրի­մեան՝ Ա­մե­նայն Հա­յոց Կա­թո­ղի­կոս (1892-1907), Հայ ե­կե­ղե­ցա­կան պատ­մու­թեան մէջ ե­զա­կի դէմ­քե­րէն մէկն է ե­ղած եւ այս իսկ պատ­ճա­ռով, ա­նուա­նուած է «Խրի­մեան Հայ­րիկ»։ Իր «տի­պա՛ր հո­գե­ւո­րա­կան»ի կե­ցուած­քով, կեան­քով եւ գոր­ծու­նէու­թեամբ ար­ժա­նա­ցած է «Հայ­րիկ» յոր­ջոր­ջու­մին՝ մա­նա­ւանդ իր հայ­րախ­նամ հո­գե­ւոր ծա­ռա­յու­թեամբ եւ հո­գա­ծու­թեամբ ժո­ղո­վուր­դին նկատ­մամբ։

 ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Ող­ջա­խո­հու­թիւն» կը նշա­նա­կէ՝ հա­մա-լը­րու­մը ի­մա­ցա­կա­նու­թեան եւ բա­նա­կա­նու­թեան մար­դուն մէջ։ Ա­ւե­լի նեղ ու յա­տուկ ի­մաս­տով, կը նշա­նա­կէ՝ ժուժ­կա­լու­թիւն, չա­փա­ւո­րու­թիւն։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ­կա­յին ըն­կե­րու­թիւ­նը կեն­դա­նի գոր­ծա­րա­նա­ւո­րու­թիւն մը ու­նե­նա­լու հա­մար անհ­րա­ժե՛շտ է ըն­կե­րակ­ա­նու­թեան-հա­սա­րա­կաց միտք։ Ար­դա­րեւ ըն­կե­րու­թիւ­նը կազ­մող ա­մէն մէկ ան­հատ «ան­դամ» է ամ­բող­ջու­թեան եւ ա­ռանց այդ մէկ ան­դա­մին պա­կաս կը մնայ միու­թիւ­նը, չի կազ­մուիր ամ­բող­ջու­թիւ­նը։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ շատ մը հնարք­նե­րո­վը ու գիւ­տե­րո­վը կը պար­ծե­նայ, կա­տա­րեալ ըլ­լա­լու ինք­նա­խա­բէու­թեամբ ինքն իր­մով կը հպար­տա­նայ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Խո­րա­ման­կու­թիւն» իր լայն ա­ռու­մով կը նշա­նա­կէ խա­բէու­թիւն, չա­րահ­նար ա­րուեստ, կեղ­ծա­ւո­րու­թիւն, նեն­գու­թիւն։ Ուս­տի երբ մարդ կը ծած­կէ իր բուն նպա­տա­կը եւ տե­սակ-տե­սակ կեր­պե­րով, ճամ­բա­նե­րով, ա­նուղ­ղա­կի ձե­ւեր ընտ­րե­լով կը ձգտի խա­բել իր շուր­ջին­նե­րը, ան կ՚ա­նուա­նուի «խո­րա­մանկ», խո­րա­ման­կու­թեամբ «գոր­ծը քա­լեց­նող» մարդ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Ան­կեղ­ծու­թիւն»ը ա­ռա­քի­նու­թիւն մըն է, որ մարդ­կա­յին յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րը կ՚ամ­րաց­նէ եւ հաս­տատ հի­մե­րու վրայ կը պա­հէ։ Ար­դա­րեւ յա­ճախ խօ­սե­ցանք եւ խորհր­դա­ծե­ցինք ան­կեղ­ծու­թեան մա­սին այս սիւ­նակ­նե­րու մէջ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Սե­ռա­կա­նու­թիւ­նը կար­գա­ւո­րուած է այր-մար­դուն եւ կին-մար­դուն ա­մուս­նա­կան սի­րոյն մէջ։
Ուս­տի ա­մուս­նու­թեան մէջ ա­մու­սին­նե­րուն մարմ­նա­յին մտեր­մու­թիւ­նը ա­նոնց հո­գե­ւոր հա­ղոր­դու­թեան նշան ու գրա­ւա­կան կը դառ­նայ։ 

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

«Վի­ճա­բա­նու­թիւն»ը անհ­րա­ժեշ­տօ­րէն կը փոր­ձէ մարդ­կա­յին բնա­ւո­րու­թիւ­նը, եւ մարդ պար­տի զգու­շա­նալ «հա­կա­ճա­ռու­թեան» այն ո­գիէն՝ որ է «իր իսկ դա­տա­ւո­րը եւ իր իսկ դա­հի­ճը» ըլ­լալ, ինչ­պէս կ՚ը­սէ Լայթ­ֆուտ։

ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Մարդ, ընդ­հան­րա­պէս, իր ծո­ցին մէջ կը կրէ ա­ղէ­տա­բեր սեր­մը, որ ա­մէն ինչ կը փճաց­նէ իր գաղտ­նի թոյ­նով, կոյր եւ ծած­կեալ ամ­բար­տա­ւա­նու­թեամբ։

 ՄԱՇ­ՏՈՑ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ԳԱԼ­ՓԱՔ­ՃԵԱՆ

Սուրբ Օ­գոս­տի­նոս Աւ­րե­լիոս ծնած է Ափ­րի­կէի Տա­գաս­տէ քա­ղա­քը՝ նախ­կին Նու­մի­տիան, այժմ Ալ­ճե­րիա, 354 թուա­կա­նին։ Ե­կե­ղեց­ւոյ մե­ծա­գոյն հայ­րե­րէն Սուրբ Օ­գոս­տի­նոս բարձ­րա­ցած է աս­տուա­ծա­յին Սի­րոյ եւ Միու­թեան գա­գաթ­նա­կէ­տե­րը։